Terapia pedagogiczna dawniej nazywana była reedukacją lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi. Stosuje się ją w celu zwiększenia samooceny dzieci lub poprawy ich umiejętności szkolnych.
Co to jest terapia pedagogiczna
Terapia pedagogiczna to świadome i celowe oddziaływanie na osobę podlegającą wychowaniu. W tym celu wykorzystuje się techniki zmierzających do przywrócenia pożądanych cech w obrębie motywacji oraz oddziaływanie na przejawy odstępstw od normy w edukacji. Jej celem jest niesienie pomocy dzieciom ujawniającym różnego rodzaju trudności w z zachowaniu i nieprawidłowości w rozwoju. Symptomami zaburzeń u dzieci są przede wszystkim trudności szkolne, tj. niepowodzenia w nauce czytania, pisania, liczenia itp. Wiele oznak objawia się również w odstępstwach od norm społecznych, np. gdy dziecko nie ma przyjaciół, jest odrzucane przez grupę rówieśniczą.
Nieprawidłowościom szkolnym towarzyszą również często trudności wychowawcze, zaburzenia związane z emocjami oraz aktywnością. Są to czasem niuanse, które wrażliwy rodzic i wnikliwy nauczyciel powinien zauważać, aby szybko przeciwdziałać i pomóc dziecku. Zaburzenia takie koryguje się poprzez działania na pograniczu psychologii oraz pedagogiki. Terapia pedagogiczna stwarza możliwości rozwoju dzieciom z zaburzeniami mowy, zdolności matematycznych, procesów emocjonalno - motywacyjnych oraz z zakłóceniami funkcji wzrokowych i słuchowych.
Techniki pedagogiczne są też wspierające dla dzieci z opóźnieniami w rozwoju ruchowym, o przeciętnej inteligencji lub poniżej tego poziomu. W celu eliminacji niepowodzeń w szkole oddziałuje się za pomocą metod pedagogicznych na przejawy i przyczyny trudności dzieci w uczeniu się. Techniki te prowadzi się indywidualnie lub grupowo (od dwóch do pięciu uczniów). Aby wzmocnić motywację dzieci, pedagodzy starają się o atrakcyjność metod, którymi pracują z dziećmi. W tym celu zajęcia wyrównawcze prowadzą specjalnie wykwalifikowani nauczyciele.
Terapia pedagogiczna - zasady
Do każdego dziecka w grupie program wsparcia powinien być dobierany indywidualnie. Pod uwagę należy brać możliwości konkretnego wychowanka i do nich układa się najlepsze metody dydaktyczne i wychowawcze. W toku zajęć nauczyciel cały czas kontroluje przebieg pracy i wyniki dziecka. W nauce czytania oraz pisania uwzględnia się złożoność tych zadań i stosuje stopniowanie trudności w zakresie objętości i przystępności materiału.
W terapii zaczyna się od ćwiczeń prostych obejmujących niewielki zakres opanowywanych umiejętności, przechodząc do coraz trudniejszych partii materiału dydaktycznego. Proces idzie do przodu pod warunkiem, że dziecko sprawnie opanuje łatwiejszy materiał (w przeciwieństwie do standardowej nauki w klasie, gdzie uczeń może zostać w tyle w porównaniu do reszty grupy). Podopieczny ćwiczy daną umiejętność, dopóki nauczyciel ma poczucie, że wychowanek wykonuje ją sprawnie. W wyrównywaniu pedagogicznym nie ma czasowych ram. Ćwiczy się głównie funkcje, które są najgłębiej zaburzone oraz skupia się na umiejętnościach najsłabiej opanowanych. Nie zajmuje się tylko jedną funkcją, ponieważ to może prowadzić do szybkiego zmęczenia i zniechęcenia dziecka. Wskazana jest przemienność zadań - ćwiczenie funkcji najgłębiej zaburzonych z elementami lepiej działającymi. Przykładowo ćwiczenia percepcji wzrokowej ze słuchową. W celu tworzenia prawidłowych mechanizmów ćwiczy się również funkcje zaburzone z prawidłowymi, ponieważ te sprawniejsze wspierają czynności słabszych i podtrzymują motywację dziecka. Naukę czytania i pisania łączy się w jednym zadaniu. Stosuje się też przerwy na odpoczynek wedle obserwowalnych potrzeb dziecka.
Zajęcia kompensacyjne odbywają się codziennie, najlepiej 3 zajęcia trwające po 20 minut. Jest to lepsza forma niż standardowe zajęcia korepetytorskie trwające po 60 minut, ponieważ dziecko słabiej funkcjonujące szybciej się męczy i nie uzyskuje pożądanych rezultatów. Najważniejsza jest systematyczność pracy, ponieważ dłuższe przerwy w zajęciach powodują regres. Terapia pedagogiczna powinna być połączona z działaniami psychoterapeutycznymi, ponieważ pełnią one funkcje profilaktyczne i chronią przed negatywnymi następstwami niepowodzeń szkolnych w przyszłości. Takie działania powinny być dominujące w początkowych spotkaniach dydaktycznych. Dziecko uczy się, jak radzić sobie w sytuacjach problemów z nauką oraz w jaki sposób uczyć się, aby było mu z tym łatwiej.
W terapii pedagogicznej najważniejsza jest organizacja działań terapeutycznych. Nauczyciel, planując pracę z dzieckiem, diagnozuje problemy i ich przyczyny, opracowuje ramowy, indywidualny plan działania, dobierając przy tym techniki i narzędzia terapeutyczne. Plan powinien zawierać ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne zaburzonych funkcji, ćwiczenia relaksacyjne mające na celu odpoczynek i szybką regenerację oraz oddziaływania psychoterapeutyczne. Terapia pedagogiczna jest kompleksową metodą wsparcia dzieci w trudnościach szkolnych.
