Cystyna zawiera siarkę, a w jej jednej cząsteczce znajdują się dwie cząsteczki cysteiny. Jest to aminokwas endogenny, który warto dodatkowo dostarczać ze składnikami pokarmowymi lub w formie suplementów. Występuje naturalnie w pożywieniu wysokobiałkowym, takim jak ryby, sery, orzechy czy mięso. Cystyna odgrywa bardzo ważną rolę w procesie keratynizacji, jako że stanowi podstawowy budulec keratyny. Dzięki temu wspomaga prawidłową kondycję włosów, skóry i paznokci. Dodatkowo wykazuje silne właściwości przeciwutleniające.
Co to jest cystyna?
Cystyna jest pochodną aminokwasu zwanego metioniną. Bardzo często mylnie określana jest cysteiną. Są to różne organiczne związki chemiczne. Cystyna powstała na skutek połączenia dwóch cząsteczek cysteiny poprzez mostek dwusiarczkowy. Oznacza to, że jest dimerem, czyli efektem dimeryzacji – połączenia dwóch jednakowych cząsteczek. Cystyna jest formą bardziej stabilną niż cysteina. Po raz pierwszy wykryto ją w kamieniach usuniętych z pęcherza moczowego.
Cystyna (wzór sumaryczny C 6 H 12 N 2 O 4 S 2 ) ma postać białego lub niemalże białego krystalicznego proszku. Nie ma zapachu i bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie. W literaturze przedmiotu często przedstawiana jest w formie zapisu Cys-S-S-Cys, gdzie S oznacza siarkę, a Cys – cysteinę.
Skąd się biorą problemy z włosami? Dowiesz się tego z naszego filmu?
Właściwości i działanie cystyny
Cystyna odpowiada za naturalne procesy detoksykacyjne, w związku z tym stosuje się ją w leczeniu zatruć alkoholem, metalami ciężkimi i lekami. Stanowi składnik preparatów o działaniu odtruwającym i wspomagającym funkcjonowanie wątroby – zapobiega gromadzeniu się w niej toksyn. Aminokwas ten jest niezbędny do metabolizmu witaminy B6 odpowiedzialnej za produkcję serotoniny. Dodatkowo bierze udział w przebiegu syntezy glutationu, czyli białka stymulującego odporność, insuliny i białek osocza krwi. Stanowi źródło siarki niezbędnej w przebiegu procesów metabolicznych. Ma prozdrowotny wpływ na pracę układu krwionośnego. Cystyna wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne (niweluje wolne rodniki). Przyspiesza proces gojenia się ran i uszkodzeń skóry oraz tworzenia się nowej tkanki. Jest również pomocna w spalaniu tłuszczu i budowie mięśni. Trwają badania nad oceną jej zdolności antynowotworowych.
Cystyna oddziałuje pozytywnie na kondycję skóry. Wykazuje działanie anti-aging, dlatego można ją znaleźć w składzie kremów i serów zapobiegających powstawaniu zmarszczek. Stymuluje produkcję kolagenu i elastyny, czyli włókien odpowiadających za jędrność i elastyczność skóry. Ponadto łagodzi objawy jej fotostarzenia się i odbudowuje zniszczone paznokcie. Łagodzi pęknięcia i rozdwojenia płytki paznokciowej. Kilkudniowe stosowanie odżywki z cystyną pogrubia i wzmacnia paznokcie od wewnątrz.
Cystyna na włosy
Cystyna wykazuje pozytywny wpływ na włosy. Stanowi składnik produktów do ich pielęgnacji, takich jak mgiełki, wcierki, maski, odżywki i szampony. W sposób szczególny zaleca się je stosować w przypadku nadmiernego wypadania włosów, włosów osłabionych działaniem zabiegów upiększających oraz łamliwych, suchych, zniszczonych i kruchych.
Cystyna stymuluje wzrost włosów, wzmacnia ich odporność na czynniki zewnętrzne i pogrubia je. Stosowanie produktów z cystyną domyka łuski włosów, które stają się wygładzone, błyszczące, sprężyste, miękkie, podatne na układanie i odporne na urazy mechaniczne.
Zobacz nasz film i dowiedz się dlaczego włosy wypadają
Gdzie znajduje się cystyna?
Cystyna jest aminokwasem względnie endogennym, co oznacza, że organizm może syntetyzować ją samodzielnie z metioniny. Jej źródłem są produkty pokarmowe pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Jest dość rozpowszechnionym aminokwasem, który niestety występuje w małych ilościach. Cystyna znajduje się przede wszystkim w koncentratach i izolatach białka serwatkowego, fasoli, jajach, cebuli, zarodkach pszennych, nasionach lnu, sezamu i słonecznika, czosnku, otrębach pszennych, kukurydzy, mleku i jego przetworach oraz soi. Ponadto znaleźć ją można w orzechach pistacjowych, włoskich, arachidowych, ziemnych i laskowych, ciecierzycy, rybach (zwłaszcza soli i flądrze), mięsie wieprzowym, drobiowym czy wołowinie. Dodatkowo można ją suplementować. Cystyna dostępna jest w tabletkach. Efektywność działania tego aminokwasu podnoszą składniki takie jak aloes, tauryna, panthenol czy arginina.
Niedobór cystyny w organizmie
Cystynuria charakteryzuje się wydalaniem zwiększonej ilości cystyny z moczem i upośledzoną absorpcją aminokwasu z przewodu pokarmowego. Choroba ta jest uwarunkowana genetycznie i dziedziczona autosomalnie recesywnie. Za cystynurię odpowiadają mutacje dwóch genów: SLC3A1 i SLC7A9 (ang. solute carrier, czyli przenośnik substancji rozpuszczonych). Występuje u około 1 na 7000 osób, przy czym cechuje się dużą zmiennością geograficzną – w Australii 1/4000, a w Szwecji 1/100 000. Wysokie stężenie cystyny w moczu ostatecznie prowadzi do powstawania kamieni cystynowych, które mogą powodować kamicę, krwiomocz i zakażenia dróg moczowych.
Bibliografia:
1. Virtue D., Zachcianki pod kontrolą: Jak opanować pokusę jedzenia?, Białystok, Illuminatio, 2013.
2. Hassa R., Mrzigod J., Nowakowski J., Podręczny słownik chemiczny, Katowice, Videograf II, 2004.
3. Gmerek P., Cystynuria - diagnostyka i postępowanie, „Przegląd Urologiczny”, 2007, 2(42), s. 70-72.
Co zrobić, aby mieć piękne i zdrowe włosy? Dowiesz się tego z naszego filmu
