Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest zespół PANDAS? Jak się objawia? Jak się go leczy?
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest zespół PANDAS? Jak się objawia? Jak się go leczy?

mała dziewczynka siedzi na łóżku zakrywa twarz kołdrą

Fot. sam thomas / Getty Images

Zespół PANDAS (Paediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorder Associated with Streptococcus) jest zaburzeniem neuropsychiatrycznym powstającym w wyniku nieprawidłowej reakcji organizmu na zakażenie bakterią z rodzaju Streptococcus.

U dzieci chorych na zespół PANDAS nagle pojawiają się tiki, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne oraz objawy przypominające zespół Tourette’a. Czasami rodzice pacjentów opisują ich zachowanie jako „opętanie”.

Czym jest zespół PANDAS?

Zespół PANDAS to dziecięce autoimmunologiczne neuropsychiatryczne zaburzenia związane z infekcjami streptokokowymi. Termin stosowany jest do opisywania grupy dzieci bądź nastolatków, u których w wyniku infekcji paciorkowców z grupy A doszło do nagłego wystąpienia ostrych zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych lub tików. Podczas prawidłowej walki organizmu z drobnoustrojem chorobotwórczym dochodzi do wytworzenia autoprzeciwciał skierowanych przeciwko strukturom mózgowia.

Paciorkowce beta-hemolizujące grupy A odpowiadają za wystąpienie anginy, gorączki reumatycznej oraz za tzw. ostry gościec stawowy. Gorączka reumatyczna najczęściej rozwija się w wyniku nieprawidłowo leczonej anginy paciorkowcowej objawiającej się zapaleniem gardła i migdałków. Choroba dotyka wiele narządów, jednakże przede wszystkim serce, ośrodkowy układ nerwowy oraz stawy. Do głównych objawów gorączki reumatycznej należy między innymi pląsawica Sydenhama, która charakteryzuje się występowaniem mimowolnych ruchów, przede wszystkim rąk i nóg oraz chwiejnością emocjonalną. Pląsawica na ogół pojawia się po 1–7 miesiącach od wystąpienia anginy i ustępuje bez leczenia w ciągu 2 tygodni.

Jak się objawia zespół PANDAS?

Gdy rozpoznano zespół PANDAS, nazywany nieprawidłowo chorobą PANDAS, to wiązano go z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi, zespołem Tourette’a oraz tikami. Tiki są niekontrolowanymi ruchami, takimi jak mruganie oczami, mruczenie, chrząkanie czy powtarzanie pewnych słów. Obecnie dzieci dotknięte zespołem PANDAS mogą mieć różne kombinacje takich objawów, np.:

  • tiki
  • zespół Tourette’a
  • brak elastyczności poznawczej
  • deficyt uwagi
  • obsesyjne, kłótliwe zachowania
  • prowokujące zachowania.

Skąd się bierze zespół Tourett'a? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Zobacz film: Skąd się bierze zespół Tourette'a? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Jakie są kryteria diagnostyczne dla zespołu PANDAS?

Diagnoza zespołu PANDAS jest diagnozą kliniczną. Oznacza to, że nie istnieją żadne testy laboratoryjne mogące wykryć chorobę. Lekarze, chcąc zdiagnozować PANDAS, opierają się na takich kryteriach klinicznych, jak:

  • obecność zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, tików, zachowań opozycyjnych czy objawów ADHD
  • związek z nieprawidłowościami neurologicznymi, takimi jak nadaktywność motoryczna czy niespodziewane ruchy
  • wystąpienie objawów w wieku dziecięcym (od około 3 roku życia do okresu pokwitania)
  • epizodyczny przebieg objawów (okresy nasilenia objawów i remisji)
  • związek z paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A
  • wcześniejsze wystąpienie płonicy (szkarlatyny) lub gorączki reumatycznej.

Dzieci z zespołem PANDAS charakteryzują się nagłymi pogorszeniami i polepszeniami objawów, szczególnie w zakresie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych oraz tików, dlatego też u pacjentów na ogół występują tak zwane „dobre” i „złe” dni lub tygodnie. Jeżeli dojdzie do rozwoju kolejnej infekcji paciorkowcowej, to objawy nagle się pogarszają.

Jak się leczy zespół PANDAS?

Pacjent z niezdiagnozowanym zespołem PANDAS najprawdopodobniej zostanie poddany leczeniu w kierunku zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych lub ADHD. Gdy w trakcie terapii infekcja wycofa się oraz zmniejszy się w osoczu krwi poziom przeciwciał, to objawy stopniowo będą łagodnieć. W takiej sytuacji lekarze i rodzice będą przekonani o pomyślności leczenia. Niestety, gdy dojdzie do ponownej infekcji paciorkowcowej, to objawy powrócą. Z powodu nawracających zakażeń u chorych dzieci mogą rozwinąć się przewlekłe zaburzenia psychiatryczne. Wynika to z faktu, że struktury mózgowia są cały czas niszczone przez powtarzające się „ataki” przeciwciał. Po każdym takim epizodzie naprawa uszkodzonych tkanek może być nieefektywna.

Należy pamiętać, że leczenie penicyliną i innymi antybiotykami nie zwalczy PANDAS. Antybiotyki są skuteczne w leczeniu zapalenia gardła, ponieważ zabijają bakterie, które je wywołują. W przypadku zespołu PANDAS problemem są autoprzeciwciała produkowane przez organizm w wyniku zakażenia, a nie sama bakteria. Dlatego nie można oczekiwać, aby antybiotyki wyleczyły tę chorobę. Jednakże trwają badania nad wykorzystaniem antybiotyków jako rodzaju profilaktyki.

W leczeniu zaburzeń związanych z zespołem PANDAS stosuje się podawaną we wlewie dożylnym immunoglobulinę ludzką w ciągu 2 kolejnych dni. Udowodniono, że nasilenie objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych zmniejsza się o około 50% po miesiącu od zastosowania leczenia. Dodatkowo stosuje się terapię behawioralno-poznawczą oraz leki przeciwdepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), na przykład sertralinę, fluwoksaminę.

Bibliografia:

  1. Żarowski M., Młodzikowska-Albrecht J., Steinborn B. Symptomatologia tików oraz zespołu Tourette`a u dzieci i młodzieży. Problemy diagnostyki i terapii, Neurologia Dziecięca Vol. 14/2005, Nr 28, s. 41–49.
Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
75
7
Polecamy
Czy depresja może mieć różne maski?
Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną
Czy depresja może mieć różne maski? Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną Dzień Dobry TVN
Jak rozpoznać cyklotymię?
Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia
Jak rozpoznać cyklotymię? Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia Dzień Dobry TVN
Bakteryjne zapalenie gardła – co robić?
Leczenie
Bakteryjne zapalenie gardła – co robić? Leczenie TVN zdrowie
Czy paciorkowiec jest zaraźliwy?
Objawy zakażenia i metody na pozbycie się niebezpiecznej bakterii z organizmu
Czy paciorkowiec jest zaraźliwy? Objawy zakażenia i metody na pozbycie się niebezpiecznej bakterii z organizmu TVN zdrowie
Komentarze (1)
Dela
Jako matka dziecka z zespołem PANDAS bardzo się cieszę, że ktoś napisał o tej chorobie ale radziłabym jednak choć trochę się wysilić i zapoznać z kryteriami diagnostycznymi, napisać jakie badania można wykonać, do jakiego lekarza się udać ale przede wszystkim błagam, terapia behawioralno poznawcza??? Leki przeciwdepresyjne??? Gorszych bzdur nie czytałam.
Czytaj całość
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty