Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest walina? Właściwości, działanie, występowanie waliny
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest walina? Właściwości, działanie, występowanie waliny

Mleko i antybiotyki

Fot: wakila / gettyimages.com

Walina to aminokwas egzogenny, który nie jest syntetyzowany w organizmie, a niezbędny do jego prawidłowego funkcjonowania. Dlatego bardzo ważne jest dostarczenie waliny razem ze źródłami zewnętrznymi – pożywieniem białkowym lub suplementami diety.

Walina uczestniczy w syntezie białek mięśniowych oraz zapobiega utracie tkanki mięśniowej. Zapewnia prawidłowy przebieg wielu procesów biochemicznych, w tym anabolicznych. Pełni istotną funkcję w wytwarzaniu energii. Nazwa aminokwasu pochodzi od łacińskiego słowa validus, który oznacza „siłę”, „silnego”. Nie bez powodu cieszy się popularnością wśród sportowców oraz osób budujących tężyznę fizyczną.

Czym jest walina?

Aminokwasy egzogenne zwane też niezbędnymi, esencjonalnymi lub EAA (z ang. essencial amino acids) stanowią przeciwieństwo aminokwasów endogennych. Organizm nie ma zdolności ich samodzielnego syntetyzowania, w związku z czym konieczne jest ich dostarczanie razem z pożywieniem. Do aminokwasów egzogennych zaliczana jest walina. To organiczny związek chemiczny, który kodowany jest przez następujące kodony zwane też tripletami (sekwencja trzech nukleotydów, czyli podstawowych składników kwasu nukleinowego): GUU, GUA, GUC, GUG. Walina to aminokwas z niepolarnym, rozgałęzionym łańcuchem bocznym w postaci -CH-(CH3)2. Obok izoleucyny i leucyny zaliczana jest do grupy rozgałęzionych aminokwasów egzogennych, które określane są także jako BCAA (z ang. branched-chain amino acid).

Zobaczcie, czy warto sięgać po batony i odżywki przeznaczone dla sportowców:

Zobacz film: Czy warto sięgać po odżywki i batony przeznaczone dla sportowców? Źródło: Dzień Dobry TVN

Właściwości i działanie waliny

Aminokwasy, w tym walina, stanowią element składowy peptydów i białek. Dodatkowo walina wykazuje działanie antykataboliczne, co oznacza, że hamuje procesy degradacji budującego mięśnie białka. Wywołuje proces glukoneogenezy, czyli przekształcania niecukrowcowych prekursorów w glukozę. Zachodzi on podczas zwiększonego zapotrzebowania organizmu na ten cukier. Dzięki niemu ogranicza się czerpanie energii ze znajdującego się w mięśniach glikogenu, co sprzyja szybszemu budowaniu tkanki mięśniowej.

Walina jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego i nerwowego. Dostarcza organizmowi energii, zmniejsza uczucie zmęczenia, oddziałuje korzystnie na nastrój. Intensyfikuje wydzielanie hormonów anabolicznych. Wpływa na redukcję masy ciała, gdyż reguluje metabolizm, szczególnie biosyntezę węglowodanów. Sprzyja zwiększeniu wydajności sportowej. Usprawnia powysiłkową odnowę biologiczną organizmu. Jest niezbędna do syntezy kwasu pantotenowego, czyli witaminy B5.

Gdzie występuje walina?

Walina pochodzi z rozpadu białek dostarczanych wraz z pokarmem. Białko, które zawiera niezbędne aminokwasy, określa się mianem pełnowartościowego. Brak nawet jednego aminokwasu sprawia, że uznaje się je za niepełnowartościowe. Jego popularnym przykładem jest białko jaja. Walina występuje w produktach takich jak mleko oraz przetwory mleczne (twaróg, jogurty, sery), mięso np. wołowina, wieprzowina, drób oraz ich przetwory, ryby (np. tuńczyk, sardynki, łosoś). Źródłem waliny w mniejszym stopniu są: soja, ryż, pestki dyni i słonecznika, siemię lniane, pistacje, migdały, orzechy nerkowca i fasola pinto.

Jakie jest dobowe zapotrzebowanie organizmu na walinę?

Dobowe zapotrzebowanie organizmu dorosłej osoby na walinę wynosi średnio 19 mg na kilogram masy ciała. Specjaliści podkreślają jednak, że podejmowanie wzmożonej aktywności ruchowej wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem organizmu na walinę. Wówczas pomocne okazują się wzbogacone nią suplementy diety.

W Internecie dostępne są specjalne kalkulatory zapotrzebowania na aminokwasy egzogenne. Aplikacja pozwala dokładnie określić ilość waliny, jakiej dopomina się organizm przy uwzględnieniu płci, stanu fizjologicznego, wieku i aktualnej masy ciała.

Konsekwencje niedoboru lub nadmiaru waliny

Niedostateczna ilość dostarczanej organizmowi waliny to zjawisko niepożądane, które może powodować zaburzenia zdrowotne. Niedobory waliny odczuje zwłaszcza układ mięśniowy, nerwowy, odpornościowy i trawienny. Wystąpić mogą zaburzenia koncentracji, bezsenność, spadek masy ciała, brak łaknienia, drżenie mięśni, nadwrażliwość na dotyk i anemia.

Nadmierna ilość waliny również wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie organizmu. Stan ten objawia się m.in.: zaburzeniami pracy nerek i wątroby, mrowieniem skóry, hipoglikemią zwaną też niedocukrzeniem, halucynacjami, omamami.

Zarówno niedobór, jak i nadmiar waliny zdarzają się bardzo rzadko. Zapobiega temu odpowiednio zbilansowana dieta i w razie konieczności suplementacji aminokwasu.

Bibliografia:

1. A. Kołodziejczyk A., Naturalne związki organiczne, PWN, Warszawa 2003.

2. R. Kincaid Murray, D. K. Granner, V. W. Rodwell, Biochemia Harpera ilustrowana, PZWL, Warszawa 2008.

3. D. Włodarek, E. Lange, L. Kozłowska, D. Głąbska, Dietoterapia, PZWL, Warszawa 2016.

4. M. E. Drywień, J. Dźwigała, M. Staszewska-Skurczyńska, Znaczenie aminokwasów rozgałęzionych w żywieniu człowieka oraz profilaktyce i przebiegu niektórych chorób, [w:] „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2013, 19(3), s. 379–384.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
55
6
Polecamy
Aminokwasy egzogenne:
na co wpływają i gdzie można je znaleźć?
Aminokwasy egzogenne: na co wpływają i gdzie można je znaleźć? TVN zdrowie
Jakie są najlepsze witaminy dla sportowców?
Jakie są najlepsze witaminy dla sportowców? Dzień Dobry TVN
Chrom na odchudzanie
Chrom na odchudzanie Dzień Dobry TVN
Co to jest histydyna?
Działanie i zastosowanie histydyny
Co to jest histydyna? Działanie i zastosowanie histydyny TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty