Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest neuralgia nerwu trójdzielnego? Objawy, przyczyny i leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest neuralgia nerwu trójdzielnego? Objawy, przyczyny i leczenie

ból głowy

Fot. Maridav / stock.adobe.com

Neuralgia nerwu trójdzielnego jest najczęstszą choroba nerwu trójdzielnego. Może być samoistna i objawowa, kiedy przyczyną neuralgii jest np. ucisk nerwu. Jest to neuropatia napadowa, charakteryzująca się występowaniem krótkotrwałego, ostrego bólu.

Neuralgia trójdzielna jest typowym nerwobólem czaszkowym. Częstość występowania choroby szacuje się na 15 przypadków na 100 000 osób. Zauważono, że odsetek zachorowań rośnie wraz z wiekiem, a największa zapadalność przypada na okres między 40. a 60. rokiem życia. Nieznacznie częściej występuje u kobiet. Charakteryzuje się napadami nagłego bólu, które samoistnie ustępują i trwają od kilku sekund do 1–2 minut.

Czym jest nerw trójdzielny i neuralgia nerwu trójdzielnego?

Nerw trójdzielny (nerw V) wychodzi z pnia mózgu na pograniczu mostu i konara środkowego móżdżku. Jest mieszanym nerwem somatycznym składającym się z dużych korzeni czuciowych i mniejszych ruchowych. Unerwia m.in. przednią część sklepienia czaszki, skórę twarzy, oponę twardą mózgowia, jamę nosową, oczodół, jamę ustną, zęby, staw skroniowo-żuchwowy i większą część języka.

Zobacz film: Neuralgia nerwu trójdzielnego. Źródło: 36,6.

Najstarszy opis nerwobólu nerwu trójdzielnego pochodzi od rzymskiego pisarza Areteusza, który żył w I wieku po Chrystusie. Neuralgia nerwu trójdzielnego (NT) to nagły, krótkotrwały, zwykle jednostronny (obustronny nerwoból trójdzielny jest rzadko spotykany, zazwyczaj prawej części twarzy), nawracający ból w obszarze unerwianym przez nerw trójdzielny. Zmiany patologiczne rozwijają się najczęściej w obrębie unerwienia drugiej i trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego.

Wśród postaci tej choroby wyróżnia się:

  • neuralgię klasyczną (tzw. pierwotną) – stanowi 85% przypadków,
  • neuralgię objawową (tzw. wtórną) – stwierdza się ją w przebiegu m.in. udaru pnia mózgu, stwardnienia rozsianego, guzów i malformacji naczyniowych okolicy kąta mostowo-móżdżkowego.

Przyczyny neuralgii nerwu trójdzielnego

Za najważniejszą przyczynę neuralgii nerwu trójdzielnego uznawany jest konflikt naczyniowo-nerwowy. Polega on na ucisku zakończeń czuciowych nerwu trójdzielnego przez naczynia krwionośne w tylnym dole czaszki, w okolicy zwoju nerwu trójdzielnego. W konsekwencji następuje demielinizacja nerwu i nasilone pobudzanie podczas drażnienia receptorów tkanek miękkich twarzy. Do pojawienia się napadu może predysponować działanie wiatru, chłodne powietrze, kichanie, jedzenie, ziewanie lub mycie twarzy.

Objawowy nerwoból trójdzielny występuje u około 15% chorych. Może być spowodowany przez urazy i kolagenozy. Nerw trójdzielny może być uszkodzony przez nowotwór, tętniaka lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. U osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze ryzyko zachorowania jest 1,96 razy większe niż u ogólnej populacji. Choroba może towarzyszyć także neuropatii typu Charcot-Marie-Tooth, marmurkowatości kości i zespołowi Arnolda-Chiariego.

Jak działa i z czego składa się układ nerwowy? Sprawdź swoją wiedzę!

Odpowiedz na 10 pytań
Rozpocznij quiz

Jakie objawy wywołuje neuralgia nerwu trójdzielnego?

Neuralgia nerwu trójdzielnego może dać następujące objawy:

Chory doświadcza bardzo silnego bólu. Jest on określany jako rwący, ostry, przeszywający, kłujący, palący, rozdzierający, często promieniuje ku dołowi wzdłuż nerwu. Bólowi towarzyszy grymas twarzy, pocieranie ręką o bolącą okolicę. Napady bólu są niespodziewane. Powodują czasem całkowite wyczerpanie chorego. Pojawia się ich kilka, a nawet kilkanaście w ciągu doby. Pomiędzy napadami obserwuje się kilkudniowe, a nawet kilkutygodniowe przerwy. Charakterystyczne dla neuralgii nerwu trójdzielnego może być ponadto sezonowe występowanie objawów, szczególnie w porze jesienno-zimowej. Ból jest na tyle silny, że opisywany jest przez chorych jako ból nie do wyobrażenia. Z czasem przerwy pomiędzy napadami stają się coraz krótsze, a same napady przybierają na sile.

Charakterystycznym objawem istnienia neuralgii nerwu twarzowego jest obecność tzw. punktów spustowych, których podrażnienie skutkuje wywołaniem bólu. Nerwoból objawowy ma najczęściej charakter przewlekły i nasila się z czasem. 

Leczenie neuralgii nerwu trójdzielnego

Leczenie neuralgii nerwu trójdzielnego opiera się początkowo na leczeniu zachowawczym, a w razie jego nieskuteczności, na leczeniu chirurgicznym. Chorego poddaje się farmakoterapii. Zalecanymi środkami są leki przeciwpadaczkowe. W leczeniu neuralgii stosuje się karbamazepinę i okskarbazepinę. Lekami drugiego rzutu są lamotrygina i baklofen. Terapia wspomagana jest metodami fizykalnymi (laser, prądy DD, jonoforeza, ultradźwięki, światło spolaryzowane). Zwiększają one ukrwienie włókien nerwowych i podwyższają próg odczuwania bólu.

Rozwinęło się wiele technik leczenia nerwobólu nerwu trójdzielnego. Wśród możliwych do przeprowadzenia zabiegów operacyjnych wymienia się: mikrodekompresję metodą Janety, ekshajrezę gałęzi nerwu trójdzielnego, odbarczenie zwoju trójdzielnego metodą Taarnhoja, przecięcie korzeni czuciowych nerwu V metodą Dandy’ego i jego modyfikację, przecięcie jądra pasma rdzeniowego nerwu trójdzielnego metodą Sjoqvista i przezskórne zabiegi neurodestrukcyjne, takie jak: gliceroliza, termokoagulacja, balonizacja i radiochirurgia (gamma knife).

Leczenie naturalne neuralgii nerwu trójdzielnego

Przy neuralgii nerwu trójdzielnego sprawdza się także leczenie naturalne. Pozytywne działanie mają okłady i picie herbatek z ziół takich jak rumianek, krwawnik lub tymianek. Ponadto warto myć twarz wywarem z pokrzywy. Zalecana jest akupunktura i akupresura. Konieczne jest suplementowanie witamin z grupy B, które wspierają proces regeneracji mikrouszkodzeń nerwów.

Zobacz film: Co wiesz o mózgu? Budowa mózgu. Źródło: 36,6

Bibliografia:

1. Kloc W., Libionka W., Skrobot W., Basiński K., Neurochirurgiczne leczenie bólu – część II. Współczesne metody leczenia chirurgicznego neuralgii nerwu trójdzielnego i innych przewlekłych bólów twarzy, „Ból”, 2015, 16(4), s. 43–50.

2. Stępień A., Neuralgie i nerwobóle twarzy, „Polski Przegląd Neurologiczny”, 2007, 3(4), s. 262–271.

3. Leszczyńska J., Oleś K., Bojanowska E., Szaleniec J., Mika J., Zatokowy ból twarzoczaszki – trudności diagnostyczne w różnicowaniu, „Ból”, 2014, 15(3), s. 51–54.

4. Steczkowska M., Herman-Sucharska I., Gleń A., Gergont A., Skowronek-Bała B., Trigeminalgia z konfliktu naczyniowo-nerwowego u 12-letniej dziewczynki, „Przegląd Lekarski”, 2007, 64(11), s. 952–955.

5. Skoracka J., Torlińska-Walkowiak N., Torlińska T., Woźniak W., Podstawy anatomiczne i fizjologiczne zespołów bólowych układu stomatognatycznego, „Nowiny Lekarskie”, 2006, 75(1), s. 80–89.

6. Szopiński K., Współczesne poglądy na etiologię i leczenie nerwobólu nerwu trójdzielnego, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 1996, 5, s. 43–51.

7. Gawęda A., Tomaszewski T., Wyniki leczenia neuralgii nerwu trójdzielnego w latach 1995–2002 na podstawie materiału Kliniki Chirurgii Szczękowo−Twarzowej i Stomatologicznej Akademii Medycznej w Lublinie, „Dental and Medical Problems”, 2006, 43(3), s. 363–367.

8. Dzierżanowski J., Słoniewski P., Jeliński R., Szmuda T., Wyniki leczenia 64 chorych z nerwobólem nerwu trójdzielnego metodą przezskórnej termoablacji zwoju Gassera, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, 2010, 40, s. 11–17.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
33
2
Polecamy
Nerw trójdzielny – anatomia, przyczyny, objawy, leczenie
Nerw trójdzielny – anatomia, przyczyny, objawy, leczenie TVN zdrowie
Migrena to nie przypadłość rozhisteryzowanych kobiet.
Jak skutecznie walczyć z tą chorobą?
Migrena to nie przypadłość rozhisteryzowanych kobiet. Jak skutecznie walczyć z tą chorobą? Dzień Dobry TVN
Czy depresja może mieć różne maski?
Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną
Czy depresja może mieć różne maski? Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną Dzień Dobry TVN
Czym jest zapalenie nerwu trójdzielnego?
Przyczyny, objawy i przebieg leczenia
Czym jest zapalenie nerwu trójdzielnego? Przyczyny, objawy i przebieg leczenia TVN zdrowie
Komentarze (2)
Marcin
Ja mam konflikt naczyniowy z lewej strony gorzej słyszę na lewe ucho szumi w uchu jakbym był na morzu nie do zniesienia czasem.Gorsza ostrosc widzenia w lewym oku ogólnie dziwnie się czuję zawroty głowy i gorsza koncentracja.Nie wiem czy iść do lekarza bo jeszcze nie byłem bo czekam może przejdzie....
Czytaj całość
Marcin
Ja mam konflikt naczyniowy z lewej strony gorzej słyszę na lewe ucho szumi w uchu jakbym był na morzu nie do zniesienia czasem.Gorsza ostrosc widzenia w lewym oku ogólnie dziwnie się czuję zawroty głowy i gorsza koncentracja.Nie wiem czy iść do lekarza bo jeszcze nie byłem bo czekam może przejdzie....
Czytaj całość
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty