Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czym jest kleptomania? Przyczyny, objawy, leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Czym jest kleptomania? Przyczyny, objawy, leczenie

Kleptomania

Fot: vizualni / gettyimages.com

Kleptomania jest zaburzeniem psychicznym, a konkretnie – zaburzeniem kontroliimpulsów. Pod wpływem niepohamowanego, wewnętrznego przymusu chorzy dokonująkradzieży drobnych, zwykle mało wartościowych przedmiotów. Ich celem nie jest zysk, leczkonieczność rozładowania napięcia.

Przez Światową Organizację Zdrowia (ONZ) kleptomania uznawana jest za chorobę, a konkretnie jedno z zaburzeń psychicznych polegających na braku kontroli nad impulsami, które kierują zachowaniem. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 patologiczna kradzież została oznaczona symbolem F63.2. Wraz z nałogowym hazardem, piromanią i trichotillomanią (chorobliwym wyrywaniem włosów) trafiła do kategorii zaburzeń nawyków i popędów.

Co to jest kleptomania?

Zgodnie z definicją zawartą w ICD-10 kleptomania „polega na powtarzającej się trudności lub niemożności powstrzymania się od kradzieży przedmiotów, które nie są zabierane dla osobistego użytku ani z chęci zysku. Zamiast tego rzeczy skradzione mogą być wyrzucane, rozdawane lub zbierane. Zachowanie to idzie również w parze z wzrastającym uczuciem napięcia przed kradzieżą i gratyfikacji podczas tego czynu i bezpośrednio po jego dokonaniu”. Do kleptomanii nie zalicza się kradzieży:

  • dokonywanych z premedytacją, z potrzeby zysku, zemsty, itp.,
  • spowodowanych organicznymi zaburzeniami psychicznymi (np. otępiennymi, amnestycznymi),
  • wywołanych zaburzeniami afektywnymi lub depresyjnymi.

Kleptomania jest chorobą chroniczną. Jej pierwszy epizod zdarza się najczęściej przed ukończeniem 30. roku życia, ale po okresie pokwitania. Kleptomania zwykle nie występuje u dzieci. W ich przypadku ewentualne kradzieże są najczęściej wynikiem potrzeby zwrócenia na siebie uwagi dorosłych. Według statystyk kleptomania dotyczy głównie kobiet, aczkolwiek obserwacja taka może wynikać z faktu, że mężczyźni rzadziej szukają fachowej pomocy. Kleptomania może dotyczyć każdego, niezależnie od finansowego czy społecznego statusu. Chory nie kradnie bowiem z potrzeby posiadania określonych przedmiotów. Zwykle też wybiera rzeczy o niewielkiej wartości rynkowej. Kleptoman jest przy tym świadom faktu, że kradzież jest nielegalna i nieakceptowana społecznie. Po jej dokonaniu ma wyrzuty sumienia, ponieważ jest to postępowanie niezgodne z jego moralnymi standardami. Odczuwany dyskomfort sprawia, że chory zwykle ukrywa swoją przypadłość przed bliskimi.

Kleptomania – przyczyny

Istnieje kilka teorii na temat przyczyn kleptomanii. Wykazano, że patologiczna skłonność do kradzieży często współwystępuje z innymi schorzeniami psychicznymi – uzależnieniami, fobiami, zaburzeniami odżywiania, nastroju, preferencji seksualnych. Kleptomania może być także spowodowana uwarunkowaniami genetycznymi. Stwierdzono korelację pomiędzy tą przypadłością a występowaniem u najbliższych krewnych chorego np. problemu alkoholowego, zaburzeń psychicznych. Wielu badaczy stawia tezę, że kompulsywne kradzieże są formą rozładowania napięcia emocjonalnego, jakie powstaje na skutek życiowych niepowodzeń, kryzysów, traum, czy też poczucia braku akceptacji otoczenia.

Według innych koncepcji kleptomanem zostaje się przez przypadek. Kradzież wiąże się bowiem ze skokiem adrenaliny, aktywuje ośrodek nagrody (przyjemności) – wciąga tak samo jak np. hazard. Takie balansowanie na granicy ryzyka rozpatrywane jest także jako forma autoagresji.

Jak rozpoznać kleptomanię? Objawy choroby

Kleptomanię należy odróżniać od kradzieży powodowanej frustracją, chęcią zysku czy zaimponowania innej osobie. Nie wolno jej też mylić z działaniami wywołanymi przez środki psychoaktywne albo związanymi z chorobą psychiczną. Charakterystyczne symptomy, w oparciu o które można zdiagnozować kleptomanię, to:

  • utrzymująca się w czasie potrzeba zawłaszczania przedmiotów (pojedyncze incydenty nie świadczą o chorobie),
  • spontaniczne (niezależne od woli chorego) pojawianie się impulsu do kradzieży i niezdolność do oparcia się tej potrzebie,
  • towarzyszące kradzieży napięcie emocjonalne, które po jej dokonaniu zostaje rozładowane i zastąpione chwilowym uczuciem ulgi i satysfakcji,
  • poczucie wstydu związane z chorobą, ukrywanie jej w obawie przed napiętnowaniem ze strony otoczenia,
  • obawa przed sytuacjami, które są okazją do kradzieży.

Kleptomania – leczenie

Osoby cierpiące na kleptomanię rzadko szukają pomocy u specjalisty z powodu wstydu, jaki wywołuje w nich choroba. Terapię najczęściej podejmują wówczas, gdy zostaną przyłapane na gorącym uczynku. Niejednokrotnie do leczenia zmusza je nakaz sądowy.

Jedną z metod leczenia kleptomanii jest farmakoterapia oparta o inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, czyli preparaty, które zwiększają aktywność tego neuroprzekaźnika.

Serotonina wywołuje u chorych lepsze samopoczucie, w związku z czym rzadziej doświadczają oni dyskomfortu, który zmusza do dokonania kradzieży.

Kleptomanię leczy się także z wykorzystaniem różnych metod psychoterapii. Terapia poznawczo-behawioralna pomaga chorym oduczyć się niepożądanego nawyku i zastąpić go zachowaniami społecznie akceptowanymi. Terapia racjonalno-emotywna służy zmianie schematów myślenia, które są przyczyną impulsów popychających do kradzieży.

Kleptomania a prawo

W świetle prawa osoba z orzeczoną kleptomanią nie jest złodziejem i nie ponosi karnych konsekwencji swoich czynów. Chroni ją artykuł 33 kodeksu karnego, według którego „nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem”. W celu rozpoznania choroby powołuje się biegłych psychiatrów. Jeśli stwierdzą oni u oskarżonej osoby kleptomanię, zostanie ona skierowana na przymusowe leczenie.

Zobacz film: Leczenie psychiatryczne. Jak wygląda w praktyce? Źródło: Dzień Dobry TVN.



Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
35
0
Polecamy
Jak rozpoznać cyklotymię?
Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia
Jak rozpoznać cyklotymię? Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia Dzień Dobry TVN
Co to jest cyklofrenia?
Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia.
Co to jest cyklofrenia? Poznaj jej przyczyny, objawy i metody leczenia. Dzień Dobry TVN
Syllogomania – patologiczne zbieractwo.
Przyczyny, objawy, leczenie
Syllogomania – patologiczne zbieractwo. Przyczyny, objawy, leczenie TVN zdrowie
Wojeryzm – na czym polega podglądactwo?
Przyczyny, leczenie
Wojeryzm – na czym polega podglądactwo? Przyczyny, leczenie TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty