Płuca są głównym narządem układu oddechowego, którego celem jest wymiana tlenu i dwutlenku węgla pomiędzy organizmem człowieka a środowiskiem zewnętrznym. Są narażone na działanie wszelkich zanieczyszczeń i drobnoustrojów (bakterii, wirusów i grzybów), które nie zostaną zatrzymane przez górne drogi oddechowe.
Płuca – gdzie są i na czym polega ich rola?
Właściwa masa płuca zbudowana jest z pęcherzyków płucnych. Płuco kształtem przypomina stożek oparty na przeponie i zajmujący znaczną część klatki piersiowej. Całość tkanki płucnej jest gąbczasta i elastyczna. Do każdego z płuc wnikają oskrzela (wraz z tętnicą i żyłą płucną), które tworzą system rozgałęzień. Zarówno oskrzela, jak i oskrzeliki wyścielone są cienkim nabłonkiem migawkowym, który uczestniczy w oczyszczaniu powietrza. Cienka błona pęcherzyków płucnych otoczona siecią naczyń włosowatych umożliwia wymianę gazową. Ciągłość tego procesu zapewniają z kolei ruchy ssąco-tłoczące klatki piersiowej. Pod względem budowy prawe płuco człowieka dzieli się na trzy płaty: górny, środkowy i dolny, a lewe na dwa: górny i dolny. Oba narządy posiadają odpowiadające im oskrzela segmentowe (każde płuco zawiera 10 segmentów).
Czy płuca bolą?
Płuca człowieka należą do grupy narządów, które nie mają unerwienia czuciowego, więc same w sobie nie mogą powodować bólu. Dolegliwości i dyskomfort zlokalizowane są najczęściej w otaczających je unerwionych już błonach i tkankach. Płuca otoczone są opłucną, która posiada bardzo rozwinięte unerwienie czuciowe i może boleć, jeśli jest dotknięta chorobą.
Choroby płuc – jak interpretować objawy?
Choroby płuc mogą mieć różne przyczyny. Najczęściej są to infekcje (wywołane przez bakterie, wirusy lub grzyby), czynniki środowiskowe i nowotwory. Wpływ na ryzyko zachorowań mają również uwarunkowane genetycznie. Do chorób, które mogą zaatakować płuca należą:
- infekcje;
-
mukowiscydoza – choroba uwarunkowana genetycznie; w jej przebiegu występuje defekt białka, który wpływa negatywnie na funkcję gruczołów zewnątrzwydzielniczych (znajdują się w drogach oddechowych, wątrobie, trzustce, przewodzie pokarmowym oraz w męskich narządach płciowych); produkują one bardzo lepką wydzielinę, która zatyka oskrzela i przewody wyprowadzające, powodując zapalenie płuc oraz niewydolność trzustki; w zaawansowanym stanie chorobowym może dojść do zamknięcia światła jelita i jego niedrożności; u mężczyzn dodatkowo następuje niedrożność nasieniowodów, która może być przyczyną niepłodności; upośledzony zostaje mechanizm transportu produkowanej w wątrobie żółci, co skutkuje rozwojem marskości wątroby;
-
gruźlica – choroba zakaźną wywoływana przez prątki (Mycobacterium tuberculosis); zakażenie następuje drogą kropelkową przez kontakt z chorą osobą, która cierpi np. na uporczywy kaszel; po przedostaniu się prątków do zdrowego organizmu patogeny osiedlają się w płucach; w pierwszym etapie przebieg choroby jest bezobjawowy; wraz z rozwojem następuje nagłe osłabienie odporności;
-
astma – przewlekła choroba płuc, która utrudnia przepływ powietrza przez drogi oddechowe; głównymi objawami są: duszności, świszczący oddech i kaszel; u osób uczulonych na niektóre alergeny astma przybiera formę alergiczną, a astma niealergiczna rozwija się np. w nagłych sytuacjach stresowych;
-
pylica – choroba spowodowana wdychaniem pyłów np. węgla, azbestu, krzemu lub berylu; w pęcherzykach płucnych osadzają się cząsteczki szkodliwych substancji, co prowadzi do zwapnienia miąższu płuca; pylica prowadzi do nieodwracalnych zmian; w grupie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby pracujące w przemyśle górniczym i hutniczym lub „przy azbeście”;
- nowotwory płuc pierwotne (powstałe w płucach) i wtórne (przerzuty) oraz nowotwory układu chłonnego i krwi.
Zobacz także: Obrzęk płuc - przyczyny, objawy, leczeni i rokowania
Rodzaje nowotworów płuc
Nowotwory pierwotne można podzielić na dwie podstawowe grupy: drobnokomórkowe, które leczone są najczęściej za pomocą chemioterapii oraz niedrobnokomórkowe, które wymagają zabiegów chirurgicznych lub radioterapii i jedynie niekiedy leczenia chemioterapeutycznego. Nowotwory płuc są najczęściej występującymi chorobami tego typu w Polsce i na świecie. Niestety przypadki tych zachorować charakteryzują się również największą śmiertelnością. Wykrywalność schorzenia utrudniają dość późno pojawiające się objawy, które dają o sobie znać zazwyczaj w stadium, które utrudnia skuteczne leczenie. Najczęściej pojawia się dokuczliwy i przewlekły kaszel, duszności i ogólne zmęczenie. Niepokój powinno wzbudzić krwioplucie, ból w klatce piersiowej czy zaburzenia połykania. Ponieważ rak płuca stanowi główną przyczynę zgonów w Polsce, nie należy lekceważyć żadnych niepokojących objawów ze strony układu oddechowego.
