Polub nas na Facebooku
Czytasz: Czas protrombinowy – na czym polega badanie? Kiedy PT jest za wysokie, a kiedy za niskie?
menu
Polub nas na Facebooku

Czas protrombinowy – na czym polega badanie? Kiedy PT jest za wysokie, a kiedy za niskie?

NAN

Fot: LIGHTFIELD STUDIOS / fotolia.com

Czas protrombinowy to badanie umożliwiające ocenę procesu krzepnięcia krwi, zależnego min. od czynników występujących w tkankach przy ich zetknięciu z wynaczynioną krwią. Im czas protrombinowy jest dłuższy, tym mniejsza jest zdolność krwi badanej osoby do krzepnięcia.

Czas protrombinowy (z ang. prothrombin time – PT), zwany jest także czasem rekalcynacji lub czasem krzepnięcia po uwapnieniu. Czas protrombinowy jest parametrem sprawdzającym sprawność zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia, czyli czynników krzepnięcia wytwarzanych w wątrobie. Badanie wykonuje się w celu diagnostyki chorób krwi, a także przed operacjami chirurgicznymi.

Zobaczcie, z czego składa się krew:

Zobacz film: Z czego składa się krew? Źródło: Getty Images / iStock

Czas protrombinowy (PT) – czym jest? Sposoby przedstawienia

Czas potrzebny do rozpoczęcia procesu krzepnięcia krwi (zatrzymania krwawienia) jest uzależniony od ilości zawartych w osoczu czynników krzepnięcia krwi. Jest to szereg substancji uczestniczących w procesie krzepnięcia, przedstawianych jako: protrombina, fibrynogen, czynnik V, czynnik VII oraz czynnik X. Proces krzepnięcia krwi zapoczątkowany jest przez tromboplastynę, która wytwarzana jest w uszkodzonej tkance. W samym procesie krzepnięcia jako pierwszy aktywuje się czynnik VII, który pobudza kolejne procesy kaskady krzepnięcia krwi. Zaktywowany czynnik X łączy się z czynnikiem V, co przekształca protrombinę w trombinę, która to następnie zmienia fibrynogen w fibrynę, dzięki czemu powstaje skrzeplina krwi. Czas protrombinowy, czyli czas powstawania skrzepu krwi, jest możliwy do ustalenia po pobraniu próbki krwi.

Czas protrombinowy można przedstawić w kilku wariantach. Pierwszym z nich jest różnica w sekundach pomiędzy czasem protrombinowym osoby badanej a osoczem kontrolnym (wyrażenie w sekundach). Ponadto, czas protrombinowy jest przedstawiany jako procent aktywności protrombiny (w procentach). W medycynie funkcjonuje również tzw. wskaźnik Quicka, który PT przedstawia jako procentowy wskaźnik czasu protrombinowego. Jednym z powszechnych sposobów wyrażenia PT jest międzynarodowy współczynnik znormalizowany, zwany INR (z ang. international normalized ratio).

Wskazania do badania czasu protrombinowego

Jak informują lekarze, najczęstszymi wskazaniami do przeprowadzenia oznaczenia czasu protrombinowego są planowane zabiegi kardiologiczne, kardiochirurgiczne, a także zabiegi z zakresu chirurgii naczyniowej (zwłaszcza w przypadku wszczepienia metalowych rusztowań lub protez naczyniowych), po których pacjent wymaga przyjmowania leków przeciwkrzepliwych przez określony czas (po wszczepieniu zastawek przez całe życie). Ponadto, badanie czasu protrombinowego powinno być przeprowadzane u osób z migotaniem przedsionków, które trwale zażywają leki przeciwkrzepliwe, a także u osób narażonych na chorobę zakrzepowo-zatorową, w której dochodzi do nieprawidłowego przepływu krwi w żyłach głębokich, najczęściej w kończynach dolnych. Czynniki krzepnięcia krwi są białkami wytwarzanymi w wątrobie, dlatego osoby cierpiące na niewydolność tego narządu również powinny mieć wykonane oznaczenie czasu protrombinowego. Badanie wykonuje się w diagnostyce skaz krwotocznych (zaburzeń w obrębie układu krzepnięcia), a także przed zabiegami operacyjnymi.

Czas protrombinowy – przebieg badania, jak się do niego przygotować?

Oznaczenie PT wykonywane jest na podstawie próbki krwi, która pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej. Badanie czasu protrombinowego wykonywane jest w większości laboratoriów analitycznych. Ponadto, istnieje możliwość oznaczenia INR w specjalnych aparatach z krwi z opuszka palca (podobnie jak w glukometrze). W niektórych placówkach zaleca się wypicie szklanki wody przed badaniem, co ma pomóc w rozrzedzeniu krwi. Pobraną próbkę krwi umieszcza się w probówce z 3,8% roztworem cytrynianu sodu.

Czas protrombinowy – normy

Wartości referencyjne badania czasu protrombinowego różnią się w zależności od laboratorium, dlatego zawsze należy konfrontować otrzymane wyniki z normami dla miejsca, gdzie zostało wykonane badanie. Jednak najczęściej prawidłowe wartości czasu protrombinowego mieszczą się w zakresie 12–16 sekund, dla wskaźnika INR jest to 0,8–1,3 (dla osób przyjmujących leki przeciwkrzepliwe prawidłowe wartości mieszczą się między 2-3), a dla wskaźnika Quicka 80–120%. Jak informują lekarze, wynik czasu protrombinowego powyżej przedstawionych norm może wskazywać na wrodzone niedobry czynników krzepliwości krwi, przewlekle choroby miąższu wątroby, występuje w trakcie leczenia antagonistami witaminy K, w niedoborach witaminy K, a także w czasie stosowania doustnych środków antykoagulacyjnych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Wysoki czas protrombinowy jest charakterystyczny dla zatrucia pochodnymi kumaryny, przy niedoborach fibrynogenu, białaczce, mocznicy oraz chorobie Addisona-Biermera. Skrócenie czasu protrombinowego może być uwarunkowane trombofilią, okresem okołoporodowym, a także zakrzepicą i zwiększoną aktywnością czynnika VII.

Bibliografia:

  1. Andrzej Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie. Tom I, Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005.
Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
62
8
Polecamy
Badanie INR – na czym polega, badanie INR a czas protrombinowy
Badanie INR – na czym polega, badanie INR a czas protrombinowy TVN zdrowie
APTT, czyli czas kaolinowo-kefalinowy:
normy krzepliwości krwi i interpretacja badań
APTT, czyli czas kaolinowo-kefalinowy: normy krzepliwości krwi i interpretacja badań TVN zdrowie
Morfologia krwi – co mówią wyniki?
Morfologia krwi – co mówią wyniki? Dzień Dobry TVN
Hashimoto – kobieca choroba w męskim wydaniu 
Hashimoto – kobieca choroba w męskim wydaniu  Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty