Według licznych źródeł curry wywodzi się z Indii. Od wieków obecne jest w kuchniach wielu azjatyckich państw. Curry tajskie, curry indyjskie czy curry japońskie różnią się od siebie, ale niezliczone ilości rozmaitych receptur na tę, określaną wspólną nazwą, potrawę można znaleźć także w obrębie każdej z narodowych kuchni. Dzieje się tak dlatego, że pochodzący z języka tamilskiego termin kari oznacza po prostu „sos”.
Co to jest curry?
W krajach azjatyckich curry (kari) to nazwa używana w stosunku do różnorodnych potraw, których wspólną cechą jest bogactwo przypraw oraz konsystencja sosu, jaką dania te zawdzięczają najczęściej zawartości klarowanego masła ghee i mleka kokosowego. Poza tym w kari pojawić się mogą warzywa, grzyby, różne gatunki mięs, sery.
Curry to angielskie słowo, które w kulturze Zachodu kojarzy się przede wszystkim ze sproszkowaną przyprawą (a konkretnie – mieszanką przypraw). Wynaleźli ją Brytyjczycy, zafascynowani azjatycką kuchnią w czasach kolonizacji Indii. Właśnie w takiej postaci kompozycje stosowanych w niej przypraw trafiły na europejskie stoły.
Na Zachodzie słowo curry upowszechniło się jako nazwa mieszanki przyprawowej, która w Indiach określana jest nazwą masala. W polskich sklepach coraz częściej dostępny jest też produkt zwany pastą curry. Wykorzystana w niej kompozycja przypraw połączona jest z olejem roślinnym lub masłem ghee. Serwowane w restauracjach pod nazwą curry dania to zwykle kari – potrawy przyrządzane według receptur azjatyckiej kuchni.
Skład curry i jego rodzaje
Sproszkowana przyprawa curry najczęściej zawiera takie składniki, jak:
- kurkuma,
-
kmin rzymski,
- kolendra,
- imbir,
- chili,
- pieprz czarny,
-
czosnek,
- gorczyca czarna,
- cynamon,
- goździki,
- gałka muszkatołowa,
-
kardamon.
Dobór i proporcje składników są zróżnicowane, co w przypadku oryginalnej masali (na bieżąco ucieranej w moździerzu) uzależnione jest od przyrządzonego dania. Jeśli chodzi o gotowe mieszanki przyprawowe, najczęściej dostępne jest indyjskie curry żółte (z przewagą kurkumy) lub curry czerwone (barwę zawdzięcza czerwonemu chili). Ciemnobrązową barwę ma ostrzejsza w smaku kompozycja przypraw palonych przed zmieszaniem, zainspirowana kuchnią Sri Lanki. Tajskie zielone curry kupuje się w postaci pasty zawierającej zielone papryczki chili i znaczną ilość rozmaitych ziół.
Przyprawa curry – właściwości
Curry uchodzi za jedną z najzdrowszych przypraw świata. Każda z obecnych w mieszance roślin zawiera niezwykle cenne dla organizmu substancje. Składniki przyprawy są zasobnym źródłem witamin, minerałów, błonnika, a przede wszystkim biologicznie aktywnych fitozwiązków, takich jak olejki eteryczne, flawonoidy, karotenoidy, alkaloidy. Uważa się, że regularnie spożywane curry:
- zmniejsza szansę rozwoju nowotworów,
- ogranicza występowanie chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ obniża stężenie cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, reguluje ciśnienie krwi,
- zapobiega gwałtownym skokom stężenia glukozy we krwi, niebezpiecznym zwłaszcza przy cukrzycy typu II,
- działa krwiotwórczo, zapobiegając anemii,
- wzmacnia funkcje poznawcze, także u osób starszych (przeciwdziała zmianom neurodegeneracyjnym),
- zmniejsza ryzyko infekcji dzięki silnym właściwościom antyseptycznym,
- działa przeciwzapalnie, ograniczając różne dolegliwości bólowe (np. bóle reumatyczne),
- wspomaga pracę układu pokarmowego, m.in. wydzielanie soków żołądkowych,
- zmniejsza nasilenie objawów związanych z zaburzeniami trawienia,
- ułatwia odchudzanie, stymulując trawienie i termogenezę,
- działa rozkurczowo, łagodząc np. bóle menstruacyjne,
- wzmacnia kości i zęby, zapobiega osteoporozie,
- wspomaga oczyszczanie organizmu z metali ciężkich.
Curry – przepisy
Curry w proszku zastosować można w kuchni do niezliczonej ilości potraw. Mieszanka nadaje im nie tylko orientalny smak, ale też wspaniały aromat i złocistą barwę. Przyprawy używa się m.in. do przygotowania ryżu z curry, który jest typowym elementem dań kuchni chińskiej. Proszek curry sprawdza się jako dodatek do marynat, dipów.
Aby zrobić tradycyjne curry (czyli kari), najlepiej pokusić się o samodzielne przygotowanie masali, a następnie przesmażenie jej na rozgrzanym tłuszczu (najlepiej – maśle ghee). Do tak przygotowanych przypraw dodaje się wybrane produkty – mięso, warzywa itd. – a po uduszeniu ich na małym ogniu do miękkości zalewa mlekiem kokosowym. Danie podaje się najczęściej z ryżem, makaronem, pieczywem.
Proste curry przyrządzić można z gotowej pasty, którą rozrabia się w mleku kokosowym. Tak uzyskany sos także łączy się z dowolnymi dodatkami mięsnymi (zamiast mięsa curry wegetariańskie często zawiera ser tofu) i warzywnymi.
Zobaczcie zdrowe przepisy bez użycia soli, ale z dodatkiem przypraw:
