Pęcherz powstały po oparzeniu często wygląda nieestetycznie i może przeszkadzać w komfortowym wykonywaniu codziennych czynności. Zjawisko stanowi jednak naturalną reakcję obronną organizmu na czynniki destrukcyjne, dlatego pierwsza pomoc i późniejsza higiena skóry wpływają na proces leczenia i rokowanie.
Pęcherz oparzeniowy
Pęcherze po oparzeniach, czyli wykwity na powierzchni skóry, to naskórek oddzielony od skóry właściwej, wypełniony bezbarwnym płynem limfatycznym. Tego typu zmiany pojawiają się zwykle na skutek oparzeń II stopnia w wyniku działania wysokoenergetycznych czynników termicznych, chemicznych lub elektrycznych na powierzchnię ciała. W zależności od rozmiarów pęcherzy i rozsiania ich na powierzchni skóry zmiany goją się samoistnie w ciągu 10–14 dni lub dłużej. Kiedy oparzenie obejmuje głębokie warstwy skóry właściwej, pozostawia blizny różnego stopnia, w przypadku zajęcia zewnętrznych tkanek pęcherze zazwyczaj znikają bez śladu. Pęcherzyki oparzeniowe najczęściej są efektem wypadków kuchennych z udziałem rozgrzanego tłuszczu podczas smażenia czy gotującej się wody. Z kolei w sezonie letnim zwykle obserwuje się na skórze pęcherzyki po opalaniu jako efekt nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne, czyli promieniowanie UV.
Pęcherze po oparzeniach – objawy
Pęcherze oparzeniowe, tzw. bąble, stanowią fizjologiczną reakcję organizmu na czynniki destrukcyjne, skierowane na dany obszar ciała. Wykwity skórne tego typu wypełnione płynem surowiczym, w którym nagromadzone komórki układu odpornościowego biorą udział w procesach regeneracyjnych i naprawczych uszkodzonych tkanek, to swoista bariera ochronna przed patogenami i kontaktem organizmu ze środowiskiem zewnętrznym. Pęcherze oparzeniowe II stopnia zwykle wyglądają mało estetyczne, wywołują uczucie szczypania, świądu i rozpychania skóry. Zmiany potrafią być bolesne i wrażliwe na dotyk, a nawet ruch powietrza. W ich okolicy często pojawia się rumień.
Co na pęcherze po oparzeniu, czyli jak zminimalizować straty?
W sytuacji, kiedy dojdzie wypadku, należy możliwie szybko przerwać proces parzenia i zapewnić skórze pierwszą pomoc. Przykładowo w przypadku oparzeń termicznych gorącymi płynami i parą wodną zaleca się chłodzenie uszkodzonego miejsca zimną, ale nie lodowatą wodą, która odbiera ciepło z powierzchni skóry, jednocześnie hamując jego przenikanie w głąb tkanek. W efekcie dochodzi do spłycenia głębokości oparzenia, przyspieszenia leczenia rany i zminimalizowania blizny. W dalszym postępowaniu należy zabezpieczyć skórę jałowym opatrunkiem i udać się po pomoc do wykwalifikowanych służb medycznych.
Zobacz film: Oparzenia
Czy można przebić pęcherz po oparzeniu?
Przebijanie pęcherzy po oparzeniu to jeden z największych błędów higieny rany, utrudniający jej regenerację i powrót do zdrowia. Chłonka znajdująca się we wnętrzu pęcherza oparzeniowego o właściwościach antybakteryjnych po wydostaniu się na zewnątrz uniemożliwia kontynuację procesów leczniczych. W ten sposób otwarta rana wystawia organizm na bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, co zwiększa ryzyko przedostania się patogenów do jego wnętrza i rozwinięcia infekcji bakteryjnej. W ostateczności kontrolowanego przebicia pęcherzyków oparzeniowych może dokonać wykwalifikowana osoba, która odpowiednio zabezpieczy ranę i zleci dalsze postępowanie.
Co zrobić z pęcherzami po oparzeniu, kiedy pękają samoistnie?
W przypadku gdy pęcherz po oparzeniu rozwinie się do znacznych rozmiarów, może dojść do jego samoistnego pęknięcia. Jednak często przerwanie ciągłości pęcherza oparzeniowego następuje nieumyślnie, np. poprzez otarcie o ubranie czy uderzenie w przedmiot codziennego użytku. Tego typu sytuacje również niosą za sobą ryzyko zakażenia i spowalniają proces leczenia rany, szczególnie gdy przebity pęcherz po oparzeniu nie zostanie zauważony lub pierwsza pomoc przedmedyczna nie będzie odpowiedniej jakości.
Jak leczyć rany po oparzeniach?
W zależności od rozległości uszkodzeń leczenie rany po oparzeniach może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Osoby, które nieumiejętnie zabezpieczają pęcherze, mogą być narażone na rozwinięcie się powikłań i wydłużenie czasu rekonwalescencji. Leczenie zaawansowanych pęcherzy oparzeniowych zwykle obejmuje:
- zwalczanie zakażenia;
- uzupełnianie płynów i substancji odżywczych;
- zabezpieczanie bąbli i zmian specjalistycznymi opatrunkami;
- zabiegi chirurgiczne przeszczepiające fragmenty skóry i rekonstruujące plastykę ich powierzchni.
Uzupełnienie leczenia często stanowią zabiegi kosmetyczne i fizjoterapeutyczne, np. laseroterapia. Zajmując się samodzielnie leczeniem pęcherzy oparzeniowych, warto pamiętać o unikaniu nakładania na otwarte zmiany II i III stopnia wszelkich maści, natłuszczaczy i preparatów domowej produkcji. Leczenie oparzeń najlepiej prowadzić pod kontrolą specjalisty.
Bibliografia:
1. Stużyna J., „Wczesne leczenie oparzeń”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
