Panthenol wykazuje szereg korzystnych dla skóry i włosów właściwości, dlatego stanowi często wykorzystywany surowiec kosmetyczny. Prowitamina B5 nie powoduje alergii, więc może być z powodzeniem stosowana przez osoby o wrażliwej skórze. Łagodzi podrażnienia i oparzenia skórne. Wspomaga proces gojenia i wykazuje działanie ochronne. Zalecana jest w przypadku oparzeń, uszkodzeń i otarć naskórka, suchej skóry i opryszczki wargowej. Nadaje skórze uczucie gładkości, a włosom połysk.
Jakie są stopnie i rodzaje oparzeń? Pora się tego dowiedzieć z filmu:
Co to jest panthenol?
Panthenol to inna nazwa prowitaminy B5. Jest to substancja organiczna z grupy alkoholi. Stanowi naturalny składnik występujący w skórze, włosach i paznokciach, niezbędny dla ich prawidłowego wzrostu i funkcjonowania. Panthenol to prekursor witaminy B5. Po wniknięciu w skórę, pod wpływem utleniania przemienia się w kwas pantotenowy, który tworzy witaminę B5. Kwas pantotenowy jest bardzo niestabilny w roztworach wodnych i słabo wchłania się przez skórę, dlatego też w kosmetykach zastosowanie znalazła stabilna pochodna witaminy B5, czyli pantenol. Związek ten, dzięki niskocząsteczkowej budowie, posiada duże powinowactwo do keratyny – podstawowego białka budującego skórę, włosy i paznokcie.
W jakich kosmetykach znajduje się panthenol?
Panthenol jako surowiec kosmetyczny jest bezbarwną, lepką, przezroczystą cieczą. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, alkoholu lub eterze, za to słabo w glicerynie. Wykazuje wysoką stabilność chemiczną (w szerokim zakresie pH to 3–8). Jest to substancja nietoksyczna, nieuczulająca i niekomedogenna (nie powoduje powstawania zaskórników na skórze). Ze względu na wysokie bezpieczeństwo i delikatność działania związek ten wykorzystuje się nawet w preparatach do skóry wrażliwej i alergicznej. Można go też znaleźć w środkach stosowanych od 1 dnia życia.
Panthenol znalazł zastosowanie w kosmetykach do włosów, twarzy i ciała, które mają postać kremów, maści, żelów, balsamów, odżywek i szamponów, oraz produktach do golenia. Ostatnimi czasy pantenol stał się częstym składnikiem kosmetyków serii anti-ageing, które hamują starzenie się skóry. Pobudza podziały komórkowe, co prowadzi do przyspieszonej regeneracji zmian starzeniowych. Ponadto panthenol znajduje się w składzie aerozoli i pianek na oparzenia, gdzie występuje w stężeniu 5–10%, oraz kosmetyków nawilżających, gdzie jego stężenie wynosi do 5%. Z kolei jako składnik środków na włosy zwykle stosuje się go w stężeniu 0,25–1%.
Panthenol – zastosowanie i działanie na skórę
Panthenol ma szerokie zastosowanie przy problemach dermatologicznych. Używany jest do łagodzenia podrażnień skóry spowodowanych oparzeniami (zwłaszcza słonecznymi) i nadmiernym wysuszeniem. Przyspiesza regenerację naskórka po otarciach. Wykorzystywany jest w leczeniu opryszczki wargowej, wyprzeń, zapaleń skóry, chorób pęcherzowych skóry z ubytkami naskórka, owrzodzenia podudzi, szczelin i pęknięć skóry.
Panthenol wykazuje działanie kojące, ochronne, przeciwbólowe, chłodzące, przeciwzapalne, antybakteryjne, konserwujące, pielęgnacyjne i gojące, a także regeneracyjne – stymuluje odbudowę nie tylko naskórka, ale także skóry właściwej. Znany jest z silnych właściwości higroskopijnych (gromadzi wodę), dzięki czemu nawilża skórę. Pantenol zmniejsza TEWL, czyli transempidermalną utratę wody. Poprawia barierę lipidową naskórka – jest substancją filmotwórczą.
Panthenol aktywizuje podziały komórek naskórka i skóry właściwej, czyli fibroblastów. Łagodzi zaczerwienienie, swędzenie i pieczenie skóry oraz zmniejsza zmarszczki (uzupełnia je od wewnątrz). Ponadto wzmacnia naczynia krwionośne. Sprawia, że skóra staje się gładka, elastyczna i jędrna. Poprawia koloryt skóry i łagodzi przebarwienia.
Panthenol na włosy i paznokcie
Panthenol na włosy wykazuje niezwykle pozytywne działanie. Ma właściwości przeciwłupieżowe, wzmacnia cebulki i stymuluje porost włosów. Ponadto odpowiada za pigmentację, przeciwdziała siwieniu, zmatowieniu, porowatości i wypadaniu włosów oraz uszczelnia ich strukturę. Odgrywa bardzo ważną rolę podczas podziałów komórek macierzystych włosa. Zapewnia długotrwałe nawilżenie, dlatego wskazany jest zwłaszcza podczas lata i szkodliwego działania promieni słonecznych na włosy. Dzięki szamponom i odżywkom z panthenolem włosy stają się grubsze, zdrowsze, odżywione i łatwiejsze w rozczesywaniu. Ponadto nadaje im gładkość i blask oraz zmniejsza liczbę rozdwojonych końcówek. Poprawia wytrzymałość i odporność włosów na uszkodzenia, w tym te spowodowane używaniem suszarek czy intensywnymi zabiegami chemicznymi, takimi jak farbowanie. Jest jednym z najlepszych środków kondycjonujących włosy, czyli wyrównuje ewentualne ubytki na włosach.
Zawarty w produktach do pielęgnacji paznokci panthenol nadaje im elastyczność, zapobiega ich łamaniu, pękaniu i przebarwieniom.
Przykładowe produkty z pantenolem
Za 30 g opakowanie maści z pantenolem trzeba zapłacić około 10 zł. Niewielką ilość maści nakłada się na skórę, po jej wcześniejszym oczyszczeniu i osuszeniu. Krem z pantenolem w opakowaniu 60 ml kosztuje około 12 zł. Stosować go można kilka razy dziennie, w zależności od stopnia podrażnienia skóry. Z kolei aerozol z pantenolem to koszt 8–18 zł. Pojemnik należy trzymać pionowo, z głowicą skierowaną ku górze. Przed zastosowaniem należy go mocno wstrząsnąć. Preparatu nie rozpyla się bezpośrednio na twarz. Aplikuje się go na dłonie, a następnie nakłada, omijając okolice oczu, ust i nosa kilka razy dziennie.
Bibliografia:
1. Mrukot M., D-pantenol w kosmetyce i preparatach leczniczych, „Pollena. Tłuszcze. Środki Piorące. Kosmetyki”, 1992, 36(3), s. 88-92.
2. Käser H., Surowce kosmetyków naturalnych, Linz, Freya, 2012.
