Polub nas na Facebooku
Czytasz: Co to jest międzymózgowie? Budowa i funkcje międzymózgowia
menu
Polub nas na Facebooku

Co to jest międzymózgowie? Budowa i funkcje międzymózgowia

Lekarz, który trzyma model mózgu

Fot: shannon fagan / gettyimages.com

Międzymózgowie pełni w ludzkim organizmie wiele rozlicznych funkcji. Zlokalizowany jest w nim ośrodek regulacji metabolizmu. Będące jego składową podwzgórze stanowi nadrzędny ośrodek układu autonomicznego oraz istotną funkcję endokrynną. Odpowiada za produkcję i wydzielanie oksytocyny i wazopresyny.

Międzymózgowie to składający się z trzech części element mózgowia, czyli najważniejszego ludzkiego organu. Zlokalizowany jest pod półkulami mózgu. Kontroluje temperaturę ciała i odżywianie. Składające się na nie wzgórze odpowiada za odbiór impulsów nerwowych, zaś szyszynka pełni funkcję regulatora rytmu dobowego i warunkuje sen oraz czuwanie.

Co to jest międzymózgowie?

Międzymózgowie (z łac. diencephalon) to jedna z części mózgowia (z łac. encephalon), czyli składowej ośrodkowego układu nerwowego, która znajduje się w czaszce i zawiera trzecią komorę mózgu (przestrzeń, gdzie wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy). Międzymózgowie to obok kresomózgowia (z łac. telencephalon) część przodomózgowia (z łac. prosencephalon), czyli rozwojowej części mózgowia. Przodomózgowie podczas 5. tygodnia rozwoju zarodkowego zostaje podzielone na kresomózgowie i międzymózgowie. Międzymózgowie jest całkowicie ukryte pod półkulami kresomózgowia. Biorąc pod uwagę aspekt kliniczny, międzymózgowie i kresomózgowie tworzą mózg.

Z czego zbudowane jest międzymózgowie?

W budowie międzymózgowia wyróżnia się wiele struktur, które podzielone zostały na następujące części: wzgórzomózgowie, niskowzgórze, podwzgórze. W skład wzgórzomózgowia wchodzą: wzgórze (z łac. thalamus), zawzgórze (z łac. metathalamus), nadwzgórze (z łac. epithalamus; w jego obrębie szyszynka, uzdeczki, spoidło nadwzgórzowe).

Wzgórze to największe skupisko istoty szarej międzymózgowia, które znajduje się pod spoidłem wielkim. Stanowi ograniczenie komory bocznej i komory trzeciej. Zawzgórze jest elementem drogi przewodzenia bodźców wzrokowych i słuchowych. Kolejną częścią jest podwzgórze (z łac. hypothalamus), które znajduje się między częścią podstawną kresomózgowia a częścią brzuszną śródmózgowia (z łac. mesencephalon). Dodatkowo jest ściśle połączone z przysadką mózgową (z łac. hypophysis). W skład podwzgórza wchodzą: znajdujące się od strony podstawy mózgowia ciała suteczkowate, lejek połączony z przysadką, guz popielaty. Przed guzem zlokalizowane jest skrzyżowanie wzrokowe (z łac. chiasma opticum), z którym od przodu łączą się nerwy wzrokowe, zaś od tyłu pasma wzrokowe (z łac. tractus opticus). Ostatnią częścią międzymózgowia jest niskowzgórze, w składzie którego wymienia się dwie grupy neuronów – pierwsze to jądra niskowzgórzowe połączone z gałką bladą i istotą czarną, zaś drugie to strefa (warstwa) niepewna, która jest przedłużeniem tworu siatkowatego mózgu.

Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o budowie i funkcjach mózgu:

Zobacz film: Budowa mózgu. Źródło: 36,6.

Jakie funkcje pełni międzymózgowie?

Międzymózgowie to część mózgowia sprawująca wiele rozmaitych funkcji. Odpowiada głównie za homeostazę, czyli zdolność utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych, co jest niezbędnym warunkiem dobrego zdrowia. W międzymózgowiu znajduje się ośrodek regulacji metabolizmu, czyli będący podstawą wszelkich reakcji chemicznych i towarzyszących im przemian energii, które zachodzą w komórkach i zapewniają jej wzrost, rozmnażanie, odpowiadanie na bodźce zewnętrzne, zarządzanie strukturą wewnętrzną.

Podwzgórze, będące składową międzymózgowia, stanowi istotny narząd układu hormonalnego. Produkuje, a następnie wydziela neurohormony, przez co funkcjonalnie łączy układ wewnątrzwydzielniczy z ośrodkowym układem nerwowym. Wśród najbardziej znanych hormonów podwzgórza wymienia się:

  • wazopresynę – hormon antydiuretyczny, zagęszcza mocz przez pobudzanie resorpcji wody w kanalikach nerkowych,
  • oksytocynę – powoduje skurcze mięśni macicy podczas akcji porodowej, a po jej zakończeniu obkurczanie macicy i znajdujących się w jej ścianie naczyń krwionośnych, przez co tamuje krwawienie po wydaleniu łożyska,
  • somatoliberynę – pobudza przysadkę mózgową do wydzielania hormonu wzrostu.

Podwzgórze kontroluje czynności wegetatywne, czyli niezależne od woli, takie jak sytość i głód, zachowania rodzicielskie, temperatura ciała. Dodatkowo zawiera ośrodki przemian tłuszczowych i gospodarki wodno-mineralnej oraz wyzwalające przeciwstawne reakcje somatyczne, czyli zdobywanie – ośrodek agresji – i unikanie – ośrodek ucieczki. W podwzgórzu zlokalizowany jest też ośrodek przyjemności i preferencji seksualnych, który kieruje czynnościami seksualnymi (cykle układu rozrodczego, popęd seksualny).

Międzymózgowie odpowiada za otrzymywanie informacji ze wszystkich narządów zmysłów oprócz węchowego. Odgrywa bardzo ważną rolę w integracji informacji ruchowych i czuciowych. Znajdujące się w nim wzgórze stanowi podstawowy ośrodek czucia powierzchniowego, do którego docierają impulsy nerwowe, jeszcze zanim dostaną się do kory mózgu. Międzymózgowie przekazuje, ale i filtruje, otrzymane informacje. Z kolei szyszynka pełni funkcję regulatora rytmu dobowego, gdyż wydziela melatoninę. To hormon koordynujący pracę zegara biologicznego, odpowiada za sen i czuwanie. Niskowzgórze zaś reguluje napięcie mięśniowe, płynność i precyzję ruchów.

Co to jest istota szara? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Zobacz film: Istota szara. Źródło: 36,6.

Zespół międzymózgowiowy – uszkodzenie międzymózgowia

Zespół międzymózgowiowy w nomenklaturze medycznej określany jest także jako zespół diencefaliczny. To zespół objawów typowych dla uszkodzenia międzymózgowia, wśród których znajdują się m.in.:

  • wzmożona potrzeba snu,
  • krótkotrwałe zmiany nastroju,
  • dystymia,
  • dysforia, objaw psychopatologiczny, który polega na wyolbrzymianiu pewnych sytuacji, co powoduje nieadekwatne reakcje,
  • pobudzenie niektórych popędów, w tym: seksualnych, polidypsja (wzmożone pragnienie), żarłoczność.

Bibliografia:

1. Krechowiecki A., Czerwiński F., Zarys anatomii człowieka, Warszawa, PZWL, 2009.

2. Narkiewicz O., Moryś J., Neuroanatomia czynnościowa i kliniczna, Warszawa, PZWL, 2003.

3. Walocha J., Ośrodkowy układ nerwowy. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
238
22
Polecamy
Ośrodkowy układ nerwowy – anatomia i funkcje
Ośrodkowy układ nerwowy – anatomia i funkcje TVN zdrowie
Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy człowieka - zasady działania
Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy człowieka - zasady działania TVN zdrowie
Powięź i jej rola w ciele człowieka.
Jak jest zbudowana i na czym polega jej ćwiczenie?
Powięź i jej rola w ciele człowieka. Jak jest zbudowana i na czym polega jej ćwiczenie? Dzień Dobry TVN
Chrom na odchudzanie
Chrom na odchudzanie Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty