Polub nas na Facebooku
Czytasz: Co to jest dyskalkulia? Jak się ją diagnozuje i w jaki sposób się objawia?
menu
Polub nas na Facebooku

Co to jest dyskalkulia? Jak się ją diagnozuje i w jaki sposób się objawia?

Dzieci uczące się w szkole.

Fot. Sydney Bourne / Getty Images

Dyskalkulia stanowi przedmiot badań pedagogów, psychologów i neuropsychologów. Określa się ją jako specyficzne trudności w uczeniu się matematyki. W odróżnieniu od dysleksji (niemożności opanowania umiejętności czytania i pisania) jest stosunkowo mało znana w społeczeństwie. 

Dyskalkulia to zaburzenie, które generuje problemy nie tylko na etapie edukacji szkolnej, ale i w życiu dorosłym. Objawami są nieumiejętność przeprowadzenia działań matematycznych oraz problemy w dedukcji, analizowaniu, rozumowaniu, wyciąganiu wniosków z działań matematycznych. Diagnoza dyskalkulii opiera się w dużym stopniu na specjalnych testach.

Co to jest dyskalkulia?

Dyskalkulia jest jedną z odmian dysleksji rozwojowej, czyli deficytem natury psychicznej, który uniemożliwia przyswojenie zagadnień szkolnych adekwatnych do wieku i ilorazu inteligencji ucznia. Definiuje się ją jako zaburzenie zdolności wykonywania działań arytmetycznych, któremu nie towarzyszą nieprawidłowości w zakresie ogólnych funkcji umysłowych. Dyskalkulicy stanowią około 6% społeczeństwa. Nazwa „dyskalkulia” wywodzi się z łaciny od słów calkulare – „liczyć” i dys – „trudność”.

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 przypisano dyskalkulii numer F81.2, gdzie:

  • F to „Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania”,
  • 81 to „Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych”,
  • 2 to „Specyficzne zaburzenie umiejętności arytmetycznych”.

Przyczyny dyskalkulii

Przyczyn dyskalkulii upatruje się w uwarunkowanych genetycznie, czyli wrodzonych nieprawidłowościach obszaru mózgu, gdzie skoncentrowane są zdolności matematyczne – płacie ciemieniowym. Specjaliści wskazują na rolę odpowiadającego za motorykę przedsionka. Dzieci z prawidłowo rozwiniętymi umiejętnościami motorycznymi w lepszym stopniu przyswajają relacje przestrzenne, geometrię i arytmetykę.

Objawy dyskalkulii

Dyskalkulia objawia się:

  • nieumiejętnym odczytywaniem i problemami z zapisywaniem symboli matematycznych,
  • zaburzeniami zdolności wykonywania operacji matematycznych,
  • trudnościami w dostrzeganiu zależności liczbowych,
  • odczuwaniem silnego stresu i atakami nerwicowymi w związku z wykonywaniem operacji matematycznych.

Wśród innych objawów dyskalkulii wymienia się: błędy nieuwagi, kłopoty z odczytywaniem godziny z zegarka, liczenie na palcach, częste przyciskanie nieodpowiednich klawiszy kalkulatora oraz problemy z odczytywaniem map, określaniem temperatury i prędkości.

Zobaczcie, czym jest dysleksja:

Zobacz film: Dysleksja: rodzaje, przyczyny i objawy. Źródło: 36,6

Rodzaje dyskalkulii rozwojowej

Słowacki neuropsycholog Ladislav Košč wyodrębnił kilka typów dyskalkulii rozwojowej:

  • werbalna (zwana słowną) – zaburzenie nazywania relacji i pojęć matematycznych, problemy z nazywaniem numerów czy cyfr oraz z określeniem liczby obiektów;
  • leksykalna – zaburzenie odczytywania cyfr, liczb, symboli matematycznych i operacyjnych;
  • graficzna – zaburzenie zapisywania znaków operacyjnych i liczb, kłopoty w pisemnym mnożeniu, dzieleniu, dodawaniu i odejmowaniu;
  • wykonawcza – zaburzenie manipulowania obrazkowymi lub realnymi obiektami w celach matematycznych jak np. porównywanie wielkości i ilości, obliczanie liczebności zbioru, szeregowanie w kolejności malejącej / rosnącej;
  • operacyjna – zaburzenie wykonywania operacji matematycznych mimo zdolności wzrokowo-przestrzennych;
  • pojęciowo-poznawcza – zaburzenie rozumienia relacji koniecznych w przeprowadzeniu obliczeń pamięciowych czy idei matematycznych.

Diagnoza dyskalkulii

Diagnoza dyskalkulii opierać się powinna na badaniach psychologicznych, na podstawie których określone zostaną: poziom rozwoju intelektualnego, funkcjonowania społecznego i emocjonalnego oraz zaburzenia percepcyjno-motoryczne. Dodatkowo przeprowadza się badania pedagogiczne, które ocenią poziom umiejętności szkolnych (pisanie, czytanie, liczenie). Specjaliści posiłkują się testami na dyskalkulię, wśród których wymienia się m.in.:

  • Test Kalkulia III – ocena umiejętności liczenia, zwłaszcza dodawania, w zakresie 1–100; określanie liczby czarnych kropek w różnych układach;
  • Trójkąt Liczbowy – ocena umiejętności dodawania w specyficznym układzie przestrzennym;
  • Złożona Figura Reya – ocena zdolności wzrokowo-przestrzennych, uwagi, pamięci, planowania; polega na skopiowaniu badanego wzoru, następnie na ponownym narysowaniu go z pamięci;
  • Test rozumowania arytmetycznego – ocena zdolności rozwiązywania przedstawionych słownie trzech zadań matematycznych; pozwala rozpoznać problemy w pisaniu ze słuchu.

Leczenie dyskalkulii

Leczenie dyskalkulii odbywa się w ramach zajęć korekcyjno-kompensacyjnych lub dydaktyczno-wyrównawczych. Pomocna jest terapia pedagogiczna, korepetycje i konsultacje z nauczycielem matematyki. Według pochodzącego z Wielkiej Brytanii neuropsychologa Briana Butterwortha lęk przed matematyką powinien być redukowany w trzech krokach:

  1. zatrzymanie się – szacowanie i ogląd,
  2. optymalne wykorzystanie posiadanej (nawet ograniczonej) wiedzy,
  3. spojrzenie na zadanie z innej perspektywy.

Bibliografia:

1. M. Kupisiewicz, Słownik Pedagogiki Specjalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

2. W. Dykcik, Pedagogika specjalna, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2001.

3. L. Košč, Psychologia i patopsychologia zdolności matematycznych, Wydawnictwo Radia i Telewizji, Warszawa 1982.

4. U. Oszwa, Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
66
8
Polecamy
Dyskalkulia – przyczyna problemów z matematyką.
Objawy, test na dyskalkulię, ćwiczenia.
Dyskalkulia – przyczyna problemów z matematyką. Objawy, test na dyskalkulię, ćwiczenia. Dzień Dobry TVN
Jak objawia się dyskalkulia?
Definicja, testy do diagnozy i formy pomocy
Jak objawia się dyskalkulia? Definicja, testy do diagnozy i formy pomocy TVN zdrowie
Co to jest dysleksja?
Objawy, diagnoza i ćwiczenia wspierające dziecko
Co to jest dysleksja? Objawy, diagnoza i ćwiczenia wspierające dziecko Dzień Dobry TVN
Jak nauczyciele mogą wspierać dziecko z dysleksją?
Przyczyny i objawy choroby
Jak nauczyciele mogą wspierać dziecko z dysleksją? Przyczyny i objawy choroby TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty