Polub nas na Facebooku
Czytasz: Choroby podwzgórza – objawy, przyczyny i leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Choroby podwzgórza – objawy, przyczyny i leczenie

mózg

Fot.: PIC4U / stock.adobe.com

Podwzgórze to część podkorowa mózgowia, w której wytwarzane i wydzielane są hormony oddziałujące na przysadkę mózgową. Stymulują one do uwalniania lub hamowania wydzielania hormonów tropowych przysadki, regulujących pracę narządów wydzielania wewnętrznego jak tarczyca.

Podwzgórze, pomimo swoich niepozornych rozmiarów, pełni bardzo ważną funkcję. Odpowiada za równowagę całego organizmu (homeostazę) i gospodarkę hormonalną oraz bierze udział w podstawowych procesach neuropsychologicznych. Zlokalizowane jest w przestrzeni między podstawną częścią kresomózgowia a brzuszną częścią śródmózgowia. Jego wielkość można porównać do rozmiaru orzecha włoskiego.

W podwzgórzu sygnały nerwowe zamieniane są na sygnały biochemiczne. Warto wspomnieć, że struktura ta stanowi centralny ośrodek zawiadujący organizmu człowieka, który wpływa na funkcjonowanie głównych układów organizmu, w tym: hormonalnego, somatycznego i wegetatywnego.

Współpraca podwzgórza i przysadki mózgowej

Oś podwzgórze-przysadka-nadnercza to układ złożony z podwzgórza, przysadki mózgowej i gruczołów obwodowych. Poszczególne części tego układu ściśle ze sobą współpracują. Podwzgórze kontroluje poziom hormonów we krwi. W zależności od ich stężenia w organizmie człowieka wydziela hormony pobudzające (liberyna) lub hamujące (statyna) pracę przysadki mózgowej.

Przyczyny chorób podwzgórza

Jedną z przyczyn rozwoju chorób podwzgórza są urazy czaszki. Mogą one prowadzić do wystąpienia moczówki prostej, bólu głowy, zaburzeń hormonalnych i zespołów objawów wegetatywnych. Dolegliwości te mogą rozwinąć się od razu w wyniku powstałego stłuczenia mózgu, złamania kości czaszki czy krwawienia pourazowego. Istnieją również przypadki, gdy schorzenia rozwijają się stopniowo, w stosunkowo długim okresie po doznanym urazie.

Wśród innych przyczyn chorób podwzgórza należy wymienić:

  • obecność guzów (oponiaków, glejaków i innych guzów przerzutowych),
  • przebyte operacje chirurgiczne,
  • procesy naciekowe i stany zapalne (m.in. towarzyszące kile, gruźlicy),
  • działanie promieniowania jonizującego.

Objawy chorób podwzgórza

Ponieważ podwzgórze oddziałuje na funkcjonowanie całego organizmu człowieka, rozwój chorób z nim związanych może wiązać się z różnymi objawami. Jeśli wystąpi uszkodzenie podwzgórzowego ośrodka snu i czuwania, termoregulacji, pragnienia i łaknienia, pojawiają się symptomy na tle neurometabolicznym (np. padaczka).

Kolejnym objawem wywołanym niedoborem somatoliberyny (hormonu podwzgórza) mogą być zaburzenia wzrostu u dzieci. Najczęściej występują one w postaci tzw. karłowatości przysadkowej. Zaburzeniom na tle neurometabolicznym i hormonalnym mogą towarzyszyć zmiany powstałe w ośrodkowym układzie nerwowym na skutek np. urazu. Objawiają się one zazwyczaj wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym i zaburzeniami widzenia (pola, ostrości, nerwu, mięśni, źrenicy).

Jeśli wystąpi dysfunkcja osi podwzgórze-przysadka-tarczyca w okresie życia płodowego, u dzieci może się pojawić wrodzona niedoczynność tarczycy.

Pozostałe objawy chorób podwzgórza to:

  • wtórna niedoczynność przysadki, której towarzyszy niedoczynność gruczołów obwodowych,
  • moczówka przysadkowa, ośrodkowa lub neurogenna,
  • bóle głowy,
  • zmniejszenie wydzielania dopaminy do przedniego płata przysadki,
  • zaburzenia snu i czuwania, jadłowstręt i hipertermia.

Leczenie chorób podwzgórza

W celu prawidłowego zdiagnozowania choroby podwzgórza konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Oba badania mają na celu ukazanie patologicznych zmian powstałych w obrębie podwzgórza lub jego okolicy.

Ich leczenie w głównej mierze opiera się na zminimalizowaniu zaburzeń na tle neurometabolicznym i unormowaniu poziomu hormonów. Najczęściej wprowadzane jest również tzw. leczenie przyczynowe, które ma na celu wyeliminowanie głównego źródła schorzenia. Z tego względu jest ono zazwyczaj dobierane indywidualnie do osoby chorej.

Zobacz film: Budowa mózgu. Źródło: 36,6

Bibliografia:

1. Krysiak R., Handzlik-Orlik G., Okopień B., Moczówka prosta, Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, “Przegląd Lekarski”, 2014/71/12, s. 711-719.

2. Lewandowski K., Klencki M., Zygmunt A., Lewiński A., Zaburzenia czynności układu podwzgórzowo-przysadkowego, Diagnostyka czynnościowa zaburzeń hormonalnych z elementami diagnostyki różnicowej, s. 11-34.

3. Nowacki P., Patologia podwzgórzowo-przysadkowa, “Polski Przegląd Neurologiczny”, 2010, nr 6 (4), s. 172-178.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
25
6
Polecamy
Demencja czy alzheimer?
Jak je odróżnić i co warto o nich wiedzieć?
Demencja czy alzheimer? Jak je odróżnić i co warto o nich wiedzieć? Dzień Dobry TVN
Chroniczne zmęczenie.
Przyczyny, objawy i metody na ciągłe zmęczenie
Chroniczne zmęczenie. Przyczyny, objawy i metody na ciągłe zmęczenie Dzień Dobry TVN
Układ hormonalny człowieka – budowa, działanie, funkcje
Układ hormonalny człowieka – budowa, działanie, funkcje TVN zdrowie
Co to jest zespół Nelsona?
Jakie są przyczyny rozwoju schorzenia, jakich objawów możemy spodziewać się w jego przebiegu?
Co to jest zespół Nelsona? Jakie są przyczyny rozwoju schorzenia, jakich objawów możemy spodziewać się w jego przebiegu? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty