Choroba wrzodowa żołądka charakteryzuje się pojawieniem się wrzodów trawiennych, czyli ograniczonych ubytków błony śluzowej, którym towarzyszy naciek zapalny i martwica. Tworzą się najczęściej w żołądku (w okolicy wcięcia kątowego, w części odźwiernikowej) oraz w dwunastnicy (w przedniej ścianie opuszki) i pojawiają się wtedy, kiedy dochodzi do nieprawidłowych reakcji pomiędzy znajdującym się w żołądku kwasem solnym a błoną śluzową. Wrzody żołądka mogą mieć różne objawy, a najczęściej są to: ból brzucha, wzdęcia i brak apetytu. Nieleczone mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji i powikłań.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – przyczyny
Nie ma jednoznacznej przyczyny, która wyjaśniałaby skąd się biorą wrzody żołądka. Najczęściej jednak wskazuje się na bakterię Helicobacter pylori, która wytwarza substancje neutralizujące kwas solny i dzięki temu może przetrwać w kwaśnym środowisku żołądka. Bakteria ta powoduje ostre zapalenie błony śluzowej i wpływa na zwiększenie wytwarzania gastryny, która przyczynia się do nadmiernej produkcji kwasu solnego. Gdy jest go za dużo w żołądku, bez trudu pokonuje barierę ochronną w postaci grubej warstwy śluzu i uszkadza błonę śluzową, czego konsekwencją są wrzody.
Obecnie istnieją teorie, że choroba może mieć też podłoże genetyczne. U prawie połowy pacjentów z wrzodami żołądka i dwunastnicy potwierdzono przypadki zachorowań w rodzinie. Ponadto występują one częściej u osób z grupą krwi 0, co mogłoby wskazywać na genetyczne pochodzenie schorzenia. Do przyczyn powstawania wrzodów możemy zaliczyć także błędy dietetyczne, przewlekłe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, palenie tytoniu oraz zespół Zollingera-Ellisona.
Jak rozpoznać wrzody żołądka?
Najbardziej charakterystycznym objawem wrzodów żołądka jest dyskomfort i ból w nadbrzuszu (w dołku podsercowym) pojawiający się po około godzinie po spożyciu posiłku. O chorobie może świadczyć również spadek masy ciała, nadmierne zmęczenie, wymioty, smoliste stolce, objawy wstrząsu i silny ból brzucha z utrzymującym się napięciem jego mięśni. Przy owrzodzeniu dwunastnicy ból może pojawić się też na czczo, zaraz po przebudzeniu i zmniejszać się po 2–3 godzinach po zjedzeniu posiłku. Warto jednak zaznaczyć, że u niektórych osób choroba wrzodowa przebiega bezobjawowo.
Jak leczyć wrzody żołądka?
Diagnozę choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy przeprowadza się za pomocą badania endoskopowego, czyli gastroskopii. Dzięki niemu możliwe jest zaobserwowanie zmian w śluzówce żołądka oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego. W przypadku podejrzenia zakażenia Helicobacter pylori przeprowadzane są również testy diagnostyczne, które mają potwierdzić obecność bakterii lub jej brak. W leczeniu wrzodów żołądka oprócz działań doraźnych, czyli usunięcia (eradykacji) zakażenia bakterią Helicobacter pylori poprzez zastosowanie terapii antybiotykowej oraz leków zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego i środków na nadkwasotę, ważne jest regularne spożywanie posiłków oraz zaprzestanie palenia tytoniu i picia kawy.
Domowe sposoby na wrzody żołądka
Domowe sposoby leczenia wrzodów żołądka czy dwunastnicy można zacząć od zastosowania odpowiedniej diety, w której nie powinno zabraknąć takich składników jak: nabiał (zwłaszcza mleko), mięso, ryby, jajka, ziarna, warzywa (w postaci puree) oraz bardzo dojrzałe i słodkie owoce (świeże, pieczone lub w postaci puree). Unikać należy sfermentowanych serów, tłustych mięs, świeżo wypiekanego pieczywa, warzyw powodujących wzdęcia, kwaśnych warzyw czy owoców, kawy, herbaty i wszelkiego rodzaju posiłków typu instant czy fast food. Pomocne w walce z wrzodami są: soki z selera, białka jajek, zielone banany, kiełki pszenicy oraz ziołowo-warzywne napary. Zioła minimalizujące dolegliwości związane z wrzodami żołądka to: kwiat nagietka, kozieradka pospolita i siemię lniane. Ponadto ważne jest regularne jedzenie posiłków (5–6 dziennie).
Owrzodzenie żołądka – zagrożenia
Zaniedbanie lub zaniechanie leczenia wrzodów żołądka i dwunastnicy może nieść ze sobą poważne konsekwencje. Należą do nich:
- krwotok z przewodu pokarmowego, który objawia się silnymi, fusowatymi wymiotami,
- perforacja wrzodu żołądka, czyli przebicie, które prowadzi do wycieku treści jelitowej do jamy brzusznej,
- zmiany bliznowate pojawiające się po wygojeniu wrzodów,
- nowotwór – nieleczone wrzody mogą przekształcić się w zmiany rakowe.
