Polub nas na Facebooku
Czytasz: Cholecystokinina – charakterystyka, działanie, funkcja. Jak się bada poziom tego hormonu?
menu
Polub nas na Facebooku

Cholecystokinina – charakterystyka, działanie, funkcja. Jak się bada poziom tego hormonu?

mózg

Fot.: Paul Campbell / Getty Images

Cholecystokinina, nazywana również pankreozyminą, to jeden z hormonów peptydowych. Działa zarówno w układzie pokarmowym, jak i w nerwowym. Jest odpowiedzialna za stymulację żółci i soku trzustkowego. Hamuje także uczucie głodu.

Stężenie cholecystokininy bada się, gdy zachodzi podejrzenie chorób dróg żółciowych i trzustki. Oznaczenie poziomu tego hormonu należy wykonywać na czczo. Od chorego pobiera się próbkę krwi żylnej. Na wynik oczekuje się od kilku do kilkunastu dni.

Budowa i pochodzenie cholecystokininy

Cholecystokinina (CCK) należy do grupy hormonów peptydowych, określanych mianem tkankowych, które są produkowane przez komórki lub ich skupiska, a następnie uwalniane bezpośrednio do krwi lub do układu nerwowego. Cechą charakterystyczną tych związków jest ich swoiste oddziaływanie na narządy lub miejsca, w których w danym momencie powstają. Większość hormonów peptydowych, w tym cholecystokinina, jest odpowiedzialna za poprawne funkcjonowanie układu trawiennego.

Chemicznie CKK jest związkiem zbudowanym z 33 aminokwasów. Cząsteczką przypomina inny hormon trawienny – gastrynę. Jest ona produkowana przez komórki G w odźwiernikowej części żołądka lub w początkowym odcinku dwunastnicy. Podobnie jak cholecystokinina, zalicza się do grupy hormonów złożonych z peptydów, które działają w obrębie przewodu pokarmowego i są traktowane również jako neurohormony w układzie nerwowym.

Cholecystokinina jest syntetyzowana w przewodzie pokarmowym przez komórki dwunastnicy oraz początkowego odcinka jelita cienkiego. Jej największy poziom w organizmie można zaobserwować około 15 minut po posiłku, zwłaszcza gdy zawierał on sporo tłuszczów i białek, w tym fenyloalaninę oraz tryptofan.

Zaburzenia hormonalne u dzieci - czy winna jest dieta? Zobaczcie na filmie:

Zobacz film: Zaburzenia hormonalne u dzieci - czy winna jest dieta? Źródło: Co nas truje?

Jakie funkcje sprawuje cholecystokinina?

Podstawową funkcją cholecystokininy jest oddziaływanie na przewód pokarmowy za pośrednictwem receptorów CCKA i CCKB, co odbywa się po zjedzonym posiłku. Jej działanie sprowadza się zatem do:

  • wzrostu przepływu krwi i przyspieszenia metabolizmu w komórkach trzustki, co skutkuje większym uwalnianiem insuliny, która wraz z cholecystokininą jest odpowiedzialna za stymulację wytwarzania żółci i soku trzustkowego,
  • działania pobudzającego perystaltykę jelit,
  • pobudzenia wydzielania glukagonu – hormonu peptydowego wytwarzanego przez komórki A wysp trzustkowych, który stymuluje wzrost stężenia glukozy we krwi, co stanowi działanie antagonistyczne w stosunku do insuliny,
  • działania pobudzającego wydzielanie enzymów trzustkowych, takich jak: lipaza, amylaza i elastaza, których stężenie jest istotne w diagnostyce chorób trzustki i dróg żółciowych,
  • zwiększenia objętościowej ilości soku jelitowego, który jest sokiem trawiennym, złożonym z komórek nabłonka jelit oraz roztworu soków trawiennych,
  • ułatwienia trawienia tłuszczów i wydłużenia czasu oddziaływania enzymów trawiennych na przyjęty pokarm poprzez spowolnienie perystaltyki żołądka,
  • skurczu pęcherzyka żółciowego,
  • skurczu odźwiernika, który jest mięśniowym pierścieniem łączącym żołądek z dwunastnicą.

Cholecystokinina jako neurohormon oddziałuje na nerw błędny oraz ośrodek tego nerwu w pniu mózgowia. Hamuje również uczucie głodu poprzez wpływ na ośrodek sytości znajdujący się w podwzgórzu. Tym samym daje człowiekowi znać, że nie potrzebuje on już więcej posiłku.

Badanie z krwi na poziom cholecystokininy

Oznaczenie stężenia cholecystokininy we krwi wykonuje się w celach diagnostycznych, jeśli zachodzi podejrzenie, że chory cierpi na schorzenia trzustki lub dróg żółciowych. Materiałem do badania jest niewielka próbka krwi żylnej pobrana na czczo w laboratorium analitycznym.

Norma dla oznaczenia hormonu CKK we krwi osoby badanej jest niższa niż 80 pg/ml. Poziom wyższy jest zwykle konsekwencją błędów żywieniowych. Spotyka się go często u osób stosujących dietę bogatą w tłuszcze. Niski natomiast może oznaczać ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki.

Test sekretynowo-cholecystokininowy

Jest to test, który umożliwia ocenę czynnościową trzustki. Nie można go wykonać w warunkach ambulatoryjnych, ponieważ wymaga podania środków dożylnych i oceny treści żołądkowej. Jest też dokładniejszy niż standardowe badanie laboratoryjne. Nazywa się go testem sekretynowo-cholecystokininowym, ponieważ polega na podaniu dożylnym sekretyny (peptydowego hormonu żołądkowo-jelitowego pełniącego funkcję swoistego regulatora czynnościowego) oraz cholecystokininy. Aplikuje się je choremu w dawkach nie większych niż po 1 jednostce na kilogram masy ciała. Następnie treść żołądka i dwunastnicza pacjenta jest odsysana za pomocą specjalnych sond, a potem badana. Za prawidłowy wynik uważa się stan, w którym działanie CKK zwiększy znacząco poziom enzymów trzustkowych, podanie zaś sekretyny podniesie poziom soku trzustkowego i wodorowęglanów w organizmie chorego. Inne wyniki mogą świadczyć o nieprawidłowościach.

Bibliografia:

1. J. Gawęcki, Żywienie człowieka tom I „Podstawy nauki o żywieniu”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
64
6
Polecamy
Prawidłowe wartości cholesterolu w badaniach laboratoryjnych
Prawidłowe wartości cholesterolu w badaniach laboratoryjnych Dzień Dobry TVN
Serotonina - hormon szczęścia.
Co to jest i czym grozi jej niedobór?
Serotonina - hormon szczęścia. Co to jest i czym grozi jej niedobór? Dzień Dobry TVN
Wyspy trzustkowe, czyli wyspy Langerhansa:
jakie pełnią funkcje?
Wyspy trzustkowe, czyli wyspy Langerhansa: jakie pełnią funkcje? TVN zdrowie
Motylina – hormon tkankowy przewodu pokarmowego.
Jaka jest jego funkcja w organizmie?
Motylina – hormon tkankowy przewodu pokarmowego. Jaka jest jego funkcja w organizmie? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty