Polub nas na Facebooku
Czytasz: Ból trzustki – objawy, przyczyny, domowe sposoby leczenia
menu
Polub nas na Facebooku

Ból trzustki – objawy, przyczyny, domowe sposoby leczenia

Młoda kobieta ściskająca brzuch z bólu

Fot: chombosan / fotolia.com

Ból trzustki pojawia się zwykle nagle, sygnalizując, że doszło do nadmiernego obciążenia tego narządu. Nawracające lub utrzymujące się dolegliwości są wskazaniem do pilnej diagnostyki, gdyż ich przyczyną może być poważna choroba. 

Trzustka to skomplikowany i bardzo delikatny narząd, który spełnia istotne dla organizmu funkcje związane z działaniem przewodu pokarmowego i z metabolizmem cukrów. Ze względu na lokalizację trzustkę dość trudno bada się klinicznie. Wielką pomoc stanowią badania obrazowe.

Budowa i funkcja trzustki

Trzustka jest narządem leżącym poprzecznie w tylnej części jamy brzusznej, na wysokości pierwszego i drugiego kręgu lędźwiowego. Anatomicznie składa się z głowy przylegającej do dwunastnicy, trzonu i ogona. Pełni dwie podstawowe funkcje: wewnątrzwydzielniczą (realizowaną przez tzw. wyspy Langerhansa) i zewnątrzwydzielniczą, za którą odpowiedzialne są komórki pęcherzykowe.

Wyspy wydzielają hormony, które przedostają się do krwi i regulują poziom glukozy (insulina i glukagon). Zaburzenia tej funkcji mogą być przyczyną cukrzycy.

Po co nam trzustka? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie 

Zobacz film: Jakie funkcje pełni trzustka? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Bóle trzustki związane są głównie z działaniem komórek pęcherzykowych. Wydzielają one sok trzustkowy. Przez przewody trzustkowe dostaje się on do przewodu żółciowego wspólnego, a z niego, przez brodawkę dwunastniczą (Vatera), do dwunastnicy. Zawarte w soku liczne enzymy biorą udział w trawieniu pokarmów.

Ból trzustki – jak i gdzie się pojawia?

Bóle trzustki pojawiają się najczęściej po spożyciu obfitego, bogatego w tłuszcze posiłku, szczególnie jeśli towarzyszy mu picie alkoholu. Chory skarży się zwykle na tępy, ćmiący, ale intensywny ból w przedniej części brzucha, powyżej linii pępka. Ból może promieniować w stronę lewego podżebrza lub dalej – do kręgosłupa. Bywa na tyle silny, że chory układa się z podkurczonymi nogami na boku lub leży na wznak z uniesionymi kolanami.

Niektórzy pacjenci odczuwają ból trzustki jako tępy ból pleców w okolicy lędźwiowej. Dopiero badanie lekarskie pozwala stwierdzić, że w typowym, opisanym powyżej, miejscu jest wyraźna bolesność uciskowa. Bólowi trzustki często towarzyszą bóle głowy, wzdęcia i intensywne nudności. Chory wymiotuje, początkowo treścią pokarmową, a później śluzową lub żółciową.

Tego typu objawom może towarzyszyć podrażnienie otrzewnej – ból staje się bardziej rozlany, powłoki brzucha mogą być miernie napięte. Pojawiają się typowe objawy otrzewnowe (bolesność przy opukiwaniu i kaszlu, miejscowo dodatni objaw Blumberga).

Dolegliwości ustępują zwykle po kilkudziesięciu minutach – samoistnie lub po podaniu leków rozkurczowych i hamujących układ przywspółczulny, które m.in. zmniejszają wydzielanie soku trzustkowego.

Jeśli ból nie ustępuje, jego obszar powiększa się, a ogólny stan chorego pogarsza się (spadek ciśnienia, duże przyspieszenie tętna, pocenie się i osłabienie), należy szybko skontaktować się z lekarzem.

Inny typ objawów stanowią często nawracające (bez prowokacji posiłkiem) albo przewlekłe bóle trzustki, którym nie towarzyszą dodatkowe symptomy. W tym wypadku również potrzebne jest dokładne zbadanie chorego.

Zobacz nasz film i dowiedz się co może sugerować, że trzustka nie działa jak trzeba

Zobacz film: Choroby trzustki - jakie dają objawy? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Ból trzustki – diagnostyka i przyczyny dolegliwości

Diagnozowanie bólu trzustki opiera się o techniki obrazowe i badania laboratoryjne. Najczęściej wykorzystywane metody to ultrasonografia, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Pozwalają one rozpoznać nieprawidłowości budowy narządu i dróg wyprowadzających, stany zapalne oraz inne przewlekłe procesy chorobowe, takie jak:

  • torbiele i zwapnienia trzustki,
  • zmiany zwłóknieniowe lub zanikowe (będące często zejściem ostrego zapalenia trzustki)
  • ropnie okołotrzustkowe,
  • nowotwór złośliwy trzustki.

Obrazowanie pozwala skontrolować stan dróg żółciowych i brodawki Vatera, gdyż bóle trzustki mogą być jednym z wczesnych objawów niedrożności brodawki dwunastniczej (spowodowanej najczęściej jej zablokowaniem przez kamień żółciowy).

Badania laboratoryjne pełnią rolę pomocniczą w rozpoznawaniu zmian zapalnych. Poziom amylazy może być znacząco podwyższony. Przy normie z górną granicą 125–160 jednostek na litr (U/l) poziom w ostrym zapaleniu może przekraczać nawet 1500 U/l.

Rozpoznanie niedrożności przewodów żółciowych i brodawki Vatera może być potwierdzone przez stwierdzenie podwyższonego poziomu bilirubiny.

Bóle trzustki – domowe sposoby

Leczenie w domu napadowych bólów trzustki polega głównie na podawaniu leków rozkurczowych i hamujących wydzielanie soku trzustkowego. Jeśli chory ma nudności i wymioty, leki te powinny być aplikowane w formie czopka lub iniekcji domięśniowej.

Podstawowym działaniem jest zapobieganie incydentom bólowym. Ważną rolę odgrywa odpowiednia dieta: jeść trzeba częściej, ale w mniejszych porcjach. Należy unikać pokarmów smażonych, wędzonych. Dieta powinna być lekkostrawna i niskotłuszczowa. Nie powinno się spożywać alkoholu i palenia papierosów.

Po napadach bólu dobrze jest przez 12–24 godziny zachować ścisłą dietę (co pozwoli zmniejszyć wydzielanie soku trzustkowego), a potem sukcesywnie włączać lekkostrawne pożywienie wysokobiałkowe, zaczynając od kleików, sucharów, płatków owsianych. Stopniowo można uzupełniać jadłospis o chude sery, ryby i mięso, gotowane warzywa i ziemniaki, pszenne pieczywo i masło.

Niezależnie od skuteczności domowych sposobów należy zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia badań trzustki. Pozwoli to wykluczyć groźne dla zdrowia i życia przyczyny dolegliwości, takie jak np. rak trzustki.

Zobacz film: Insulina - ratunek przed śmiercią. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
350
24
Polecamy
Enzymy trzustkowe – niedobór, podwyższony poziom, badanie i leczenie
Enzymy trzustkowe – niedobór, podwyższony poziom, badanie i leczenie TVN zdrowie
Nerwica żołądka i jeli objawy, leczenie, zioła, domowe sposoby
Nerwica żołądka i jeli objawy, leczenie, zioła, domowe sposoby Dzień Dobry TVN
Co to jest nerwica wegetatywna?
Objawy somatyczne, przyczyny, leczenie
Co to jest nerwica wegetatywna? Objawy somatyczne, przyczyny, leczenie Dzień Dobry TVN
Ból w nadbrzuszu – lokalizacja, możliwe przyczyny, postępowanie
Ból w nadbrzuszu – lokalizacja, możliwe przyczyny, postępowanie TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty