Polub nas na Facebooku
Czytasz: Ból brzucha u dzieci – jakie są jego najczęstsze przyczyny?
menu
Polub nas na Facebooku

Ból brzucha u dzieci – jakie są jego najczęstsze przyczyny?

Dziewczynka, którą boli brzuch

Fot: kicsiicsi / gettyimages.com

Ból brzucha stanowi poważny problem w praktyce pediatrycznej. Szacuje się, iż dolegliwość ta dotyczy około 20% dzieci w wieku szkolnym. Ból brzucha u najmłodszych stanowi źródło licznych trudności diagnostycznych dla specjalistów. Może być ostry lub przewlekły.

Ból brzucha u dzieci stanowi sygnał niepokojący, którego nie należy ignorować i lekceważyć. Szacuje się, że w znacznej części, gdyż w około 80% przypadków, spowodowany jest zaburzeniami czynnościowymi. Nierzadko jego źródłem jest psychika. Reakcja na ból jest zróżnicowana w zależności od wieku dziecka, progu wrażliwości, przyczyny i rodzaju bólu, czasu jego trwania oraz stanu emocjonalnego chorego.

Czym są czynnościowe bóle brzucha u dzieci?

Czynnościowe bóle brzucha u dzieci (ang. childhood functional abdominal pain) stanowią problem często podejmowany przez specjalistów. Kryteria diagnostyczne służące do ich rozpoznawania opisuje obecnie obowiązująca III klasyfikacja rzymska. Ich podstawowym wyznacznikiem u dzieci jest utrzymywanie się dolegliwości somatycznych przy braku zmian morfologicznych mogących odpowiadać za skargi somatyczne. U dziecka można je rozpoznać dopiero po wykluczeniu objawów alarmujących, wskazujących na organiczną przyczynę przewlekłych dolegliwości, która stanowi około 10-–5% przewlekłych bólów brzucha u dzieci.

Etiologia i patogeneza czynnościowego bólu brzucha nie zostały w pełni poznane. Jednakże podkreśla się, że zaburzenia te powstały na skutek złożonych biopsychospołecznych oddziaływań na człowieka. Ponadto niektórzy badacze donoszą o rodzinnych przypadkach występowania czynnościowego bólu brzucha, co sugeruje obecność czynnika genetycznego, który warunkuje skłonność do rozwoju somatyzacji.

Dzieci skarżą się na ból zlokalizowany w górnej części brzucha. Nie daje on innych, specyficznych objawów. W wypadku 70% badanych nie upośledza normalnego trybu życia. Leczenie zaburzeń czynnościowych oparte jest na licznych zaleceniach dietetycznych i farmakologicznych.

Ból brzucha u dzieci warunkowany czynniki psychogennymi

Istotną rolę w powstawaniu bólu brzucha u dzieci mogą odgrywać czynniki psychosocjalne i uwarunkowania środowiskowe. Do rozwoju zaburzeń psychogennych dochodzi zwłaszcza w wyniku zmian emocjonalnych związanych z funkcjonowaniem środowiska rodzinnego i szkolnego. Bezpośrednio rzutuje to negatywnie na niedojrzałość narządową i niestabilność funkcjonalną osobowości dzieci. Bóle psychogenne stanowią około 10% nawracających bólów brzucha. Do stwierdzenia tej przypadłości konieczne jest, zdaniem Franciszka Iwańczaka, spełnienie 6 z niżej wymienionych czynników:

  • Początek nawracającego bólu jest związany z wystąpieniem lub nasileniem przewlekłego negatywnego przeżycia.
  • Ból utrzymuje się wraz z trwaniem przewlekłego negatywnego przeżycia.
  • Zmniejszenie bólu lub jego ustąpienie wiąże się ze zmniejszeniem lub całkowitym ustąpieniem stresu.
  • Ostre negatywne przeżycie wywołuje ból.
  • Większość napadów bólu jest związana z ostrym stresem.
  • Dziecko wymaga obserwacji przez co najmniej jeden rok przed postawieniem diagnozy.
  • Rodzice, dziecko i lekarz leczący zgadzają się z diagnozą.

Psychogenne bóle brzucha objawiają się uczuciem kłucia i uciskania, mdłościami, wymiotami, biegunką lub zaparciami, którym towarzyszą m.in.: płacz, osłabienie, wycofanie społeczne i agresywne zachowanie.

Podstawę terapeutyczną stanowi poradnictwo psychologiczne. Warto przebadać dziecko w oparciu o specjalistyczne testy psychologiczne, które umożliwią rozpoznanie jego problemów. Wówczas na ich podstawie przygotowuje się indywidualny program terapeutyczny dla dziecka i jego rodziny, opierający się na nauce wzmacniania pozytywnych postaw i zachowań, realizacji celów, redukowania stresu i radzenia sobie z negatywnymi emocjami.

Ból brzucha i wymiotowanie u dziecka – zatrucie pokarmowe

Ból brzucha i wymiotowanie u dziecka wskazują przeważnie na zatrucie pokarmowe. Uważa się, iż jest to najczęstsza przyczyna tego typu dolegliwości u najmłodszych. Wynika zazwyczaj ze spożycia nieświeżych i niewłaściwie przechowywanych produktów pokarmowych czy nieco rzadziej ze zjedzenia skażonego pestycydami i innymi substancjami chemicznymi pokarmu.

Ma zwykle łagodny przebieg, a symptomy uwidaczniają się do kilku godzin od spożycia szkodliwego produktu. Główne objawy stanowią: ból brzucha, wymioty, brak apetytu, osłabienie, biegunka, gazy, odbijanie, podwyższona temperatura ciała, dreszcze, odwodnienie, bóle mięśniowe i wyczerpanie. Objawy utrzymują się do 3 dni, ale mogą przedłużyć się nawet do tygodnia. W przypadku zatruć nie zawsze konieczne jest leczenie specjalistyczne. Podstawę stanowi regularne picie wody lub środków nawadniających. Wskazana jest krótka głodówka. Zaleca się stosowanie lekkostrawnej i delikatnej diety.

Ostre bóle brzucha – zapalenie wyrostka robaczkowego

Ostrym bólom brzucha mogą towarzyszyć wymioty, biegunka, krwawienie, gorączka i wzdęcia. Jedną z głównych przyczyn tych dolegliwości jest zapalenie wyrostka robaczkowego, na który wskazuje ból brzucha u dziecka w okolicy pępka. W miarę postępu choroby ból przesuwa się do prawego dołu biodrowego, czemu może towarzyszyć niewielka gorączka. Mogą się pojawić wymioty, nudności, dolegliwości dyzuryczne, częstomocz, biegunka i ból przy wypróżnianiu. Stan ten jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Zabieg klasycznej appendektomii nie wiąże się obecnie z dużą częstością powikłań.

Zobacz także: Jak działa układ pokarmowy i co może zaburzyć jego pracę?

Zobacz film: Jak zbudowany jest układ pokarmowy? Źródło: 36,6.

Bibliografia:

1. Albrecht P., Gawrońska A., Banaszkiewicz A., Czynnościowe bóle brzucha u dzieci –praktyczny przewodnik postępowania, „Pediatria Ogólna”, 2011, 19(3), s. 3085.

2. Gawrońska A., Czynnościowe bóle brzucha u dzieci, „Klinika Pediatryczna”, 2009, 17(4), s. 427–430.

3. Radziewicz-Winnicki I., Czynnościowe bóle brzucha jako zaburzenie funkcjonowania psychospołecznego dzieci, „Chowanna”, 2008, 2, s. 129–142.

4. Iwańczak F., Trudności diagnostyczne w dolegliwościach brzusznych u dzieci, „Przegląd Lekarski”, 2007, 64(3), s. 48–52.

5. Horn A.E., Ufberg J.W., Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie uchyłków jelita grubego i zapalenie okrężnicy, „Emergency Medicine Clinics of North America”, 2011, 29, s. 347–368.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
1
1
Polecamy
Zaburzenia lękowe - wirus samotności i wyobcowania
Zaburzenia lękowe - wirus samotności i wyobcowania Dzień Dobry TVN
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej Dzień Dobry TVN
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów – czym jest spowodowany?
Ból brzucha u dziecka bez innych objawów – czym jest spowodowany? TVN zdrowie
Rodzaje bólu brzucha - o czym może świadczyć ból brzucha?
Rodzaje bólu brzucha - o czym może świadczyć ból brzucha? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty