Według Krajowego Rejestru Nowotworów (KRN) w Polsce wśród osób, u których stwierdza się guzy, najczęściej występują zmiany łagodne, jednak w około 5–15% wykrytych przypadków są to guzy złośliwe. W ciągu ostatnich lat – alarmuje KRN – zwiększyła się liczba nowych zachorowań na nowotwory złośliwe tarczycy. Warto podkreślić, że przeżywalność u mężczyzn wynosi 76,8%, a u kobiet – 90,7%. Dlatego też po wykryciu zmiany warto wykonać biopsję tarczycy.
Biopsja tarczycy – czym jest, jakie są wskazania i przeciwwskazania?
Biopsja tarczycy to badanie polegające na pobraniu komórek ze zmiany – ze zmiany w tarczycy. Najczęściej wykonywana jest biopsja cienkoigłowa (biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana, w skrócie BACC), która jest procedurą uzupełniającą do badania USG tarczycy. Istnieje także biopsja gruboigłowa, przeprowadzana dodatkowo, tylko w przypadkach, w których BACC nie jest rozstrzygająca.
Bardziej powszechna biopsja cienkoigłowa tarczycy wykonywana jest pod kontrolą USG – dzięki sondzie ultrasonograficznej specjalista potrafi zlokalizować guz. Następnie dokonuje wkłucia cienkiej igły, które umożliwia pobranie niewielkiej ilości miąższu (tkanki) ze zmiany ogniskowej. Pobrane w ten sposób komórki są rozprowadzane na szkle, aby móc ostatecznie ocenić je pod mikroskopem. W ten sposób specjalista w laboratorium analizuje, czy zmiana jest łagodna, czy złośliwa.
Biopsję gruboigłową tarczycy stosuje się praktycznie tylko wtedy, gdy podejrzewa się chłoniaka bądź zapalenie tarczycy Riedla. W pozostałych przypadkach z powodzeniem wykorzystywana jest BACC.
Po czym rozpoznać, że tarczyca choruje? Jakie są objawy chorej tarczycy? Zobaczcie na filmie:
Według Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego wskazania do wykonania biopsji tarczycy to:
- podwyższone ryzyko złośliwości guza tarczycy: szybki wzrost (wielkość > 4 cm), guz jest twardy, nie zmienia lokalizacji, powiększone są węzły chłonne, w rodzinie występowały przypadki nowotworu tarczycy, ekspozycja na promieniowanie jonizujące, pojawienie się przed 20. rokiem życia (r.ż.) lub po 60. r.ż.,
- widoczne cechy guzów podczas badania USG tarczycy (min. 2 z wymienionych): nieprawidłowe węzły chłonne, nacieki na narządach i tkankach, nieregularne brzegi, mikrozwapnienia, niska echogeniczność zmian, wysokość guza większa niż szerokość, lity charakter, wzmożony przepływ w naczyniach,
- guzy każdej wielkości z przerzutami do węzłów chłonnych lub z wysokim poziomem kalcytoniny bądź mutacją genu RET,
- guzy widoczne w scyntygrafii jako gorące,
- widoczne guzy po operacji nowotworu tarczycy.
Istnieją także przeciwwskazania do BACC tarczycy. Zalicza się do nich: ropne zmiany na skórze szyi, ciężką skazę krwotoczną i brak współpracy ze strony osoby badanej. Ponadto, zależnie od decyzji lekarza, względnym przeciwwskazaniem jest stosowanie leków przeciwzakrzepowych.
Czy biopsja tarczycy boli? Przygotowanie, przebieg i powikłania
Biopsja tarczycy jest badaniem, które nie boli. Ukłucie porównywane jest do ugryzienia komara. Ponadto nie wymaga specjalnego przygotowania osoby badanej. Podczas wykonywania badania USG specjalista znajduje odpowiednią lokalizację guza, następnie odkaża skórę szyi i nakłuwa wybrane miejsce. Po pobraniu materiału z guza i wyjęciu igły należy uciskać miejsce wkłucia – zmniejszy to powstanie siniaka (podobnego do tych, które czasem powstają podczas pobierania krwi z żyły łokciowej).
Zobacz także: Scyntygrafia tarczycy – przebieg i wyniki badania scyntygraficznego tarczycy
Powikłania w czasie tego badania występują rzadko, jednak są możliwe. Po BACC tarczycy mogą wystąpić: ból, obrzęk, omdlenia. Wkłucie może przyczynić się do powstania krwiaka bądź krwotoku. Bardzo rzadko może wdać się zakażenie czy też pojawić się porażenie nerwu krtaniowego (ustępuje do 4 miesięcy).
Ile kosztuje biopsja cienkoigłowa tarczycy?
Biopsja tarczycy to najlepszy sposób, by wykluczyć lub potwierdzić nowotwór tego gruczołu. Jeśli podczas wcześniejszych badań stwierdzono zmiany ogniskowe, kolejnym krokiem do właściwej diagnozy będzie wykonanie biopsji cienkoigłowej tarczycy. Badanie to można wykonać zarówno w placówce państwowej, jak i prywatnej. Jeśli komuś zależy na czasie, powinien liczyć się z ceną wahającą się od 200 do 300 zł. W placówce prywatnej można wykonać biopsję tarczycy bez oczekiwania w kolejce. Takie rozwiązanie jest znaczące w momencie wykrycia zmiany złośliwej – im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym lepiej.
Jak długo czeka się na wyniki biopsji guza tarczycy?
Wyniki biopsji tarczycy nie zawsze muszą oznaczać najgorsze – guz tarczycy nie zawsze jest złośliwy. Badanie może wykazać, że guz ma łagodny charakter. Taki guzek najczęściej wypełniony jest płynem i nie wymaga usunięcia. Należy jednak monitorować, czy zmiana powiększa się i jeśli tak, wykonać ponowne badanie. Wynikiem biopsji może być także guz złośliwy, który najczęściej wskazuje na raka brodawkowatego. Guzy tego typu usuwane są operacyjnie. Istnieje także wynik biopsji określany jako guz podejrzany, który zazwyczaj wskazuje na gruczolaka pęcherzykowego (niezłośliwy) lub nowotwór pęcherzykowy. Czasem występuje także określenie wyniku mówiące, że biopsja była niediagnostyczna. Z reguły należy wówczas wykonać ponowną biopsję.
Jak wygląda zdrowa tarczyca, a jak chora? Odpowiedź na filmie:
