Polub nas na Facebooku
Czytasz: Benzopiren w Polsce – czy jest niebezpieczny? Jak się przed nim bronić?
menu
Polub nas na Facebooku

Benzopiren w Polsce – czy jest niebezpieczny? Jak się przed nim bronić?

smog

Fot. tommaso79 / Getty Images

Benzopiren jest jednym ze śmiercionośnych składników smogu. Powstaje na skutek niecałkowitego spalania i jest obecny także w dymie. Powoduje skażenie środowiska, przenikając do roślin i tkanki tłuszczowej zwierząt.

Benzopiren jest rakotwórczy i potrafi drastycznie obniżyć odporność oraz doprowadzić do wielu chorób. Szczególnie niebezpieczny jest dla osób starszych, małych dzieci i kobiet w ciąży.

Co to jest benzopiren?

Benzopiren (C20H12) to organiczny związek chemiczny, wielopierścieniowy węglowodór aromatyczny, zbudowany z 5 skondensowanych pierścieni benzenowych. Występuje w 2 izomerach różniących się miejscem przyłączenia pirenu – są to benzepiren i bezapiren. Jest to substancja silnie rakotwórcza, która występuje w dymie podczas spalania niecałkowitego – między innymi w dymie tytoniowym i smogu niskiej emisji. Powstaje także na skutek spalania węgla i śmieci.

Benzopiren z powietrza może przenikać do gleby, wody i organizmów żywych, stąd często znajduje się również w żywności. W największych ilościach kryje się w produktach wędzonych naturalnymi metodami, do których przedostaje się razem z dymem. Benzopiren akumuluje się w tłuszczach, dlatego najbardziej skażone bywają tłuste mięsa.

Benzopiren – szkodliwość

Benzopiren jest bardzo szkodliwą dla zdrowia człowieka substancją. Działa między innymi w sposób:

  • rakotwórczy,
  • mutagenny,
  • upośledzający rozrodczość,
  • wywołujący wady wrodzone u płodu,
  • powodujący niedorozwój płuc u płodu.

Benzopiren w Polsce

Benzopiren w Polsce pojawia się w bardzo dużych stężeniach, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Nasz kraj jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych tym związkiem w Europie. Średnie stężenie tej substancji dla całego kraju sięga nawet 600% normy. W Czechach jest to 150% normy, na Słowenii około 120%, a w większości krajów europejskich stężenia B[a]P pozostają w normie.

Zobacz film: Jakie choroby wywołuje zanieczyszczone powietrze? Źródło: Dzień Dobry TVN

Zatrucie benzopirenem

Na zatrucie benzopirenem narażone są szczególnie osoby pracujące w zakładach, w których występuje wysokie stężenie tej substancji, ale może do niego dojść również na skutek palenia tytoniu czy podczas grillowania. Zatrucie benzopirenem może objawiać się gorzkim smakiem w ustach, zawrotami głowy, trudnościami z oddychaniem, a nawet utratą świadomości. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej oddalić się od źródła zanieczyszczenia.

Przewlekłe zatrucie benzopirenem, które jest związane z długofalową ekspozycją na tę substancję, skutkuje między innymi:

  • zmęczeniem,
  • bólem głowy,
  • utratą apetytu,
  • nerwowością,
  • depresją,
  • podrażnieniami skórnymi,
  • spłyceniem oddechu,
  • spadkiem białych krwinek i obniżeniem odporności.

Benzopiren – jak zmniejszyć jego ilość w powietrzu?

Zbyt duże ilości benzopirenu w powietrzu nie są problemem, który łatwo rozwiązać. Wymaga on systemowych zmian w całym kraju. Większość tego związku w Polsce pochodzi z gospodarstw domowych, w których używane są przestarzałe piece, ale część również z transportu drogowego. Choć, aby zniknął smog w Polsce, potrzebne są rozwiązania stosowane na szeroką skalę, każdy może pomóc w zmniejszaniu ilości tej rakotwórczej substancji, między innymi poprzez:

  • wymianę pieca na nowy,
  • korzystanie z węgla wysokiej jakości,
  • rzadsze używanie samochodu, a korzystanie z komunikacji miejskiej,
  • niepalenie śmieci i zgłaszanie osób, które to robią,
  • podpisywanie petycji o ustawy antysmogowe.

Polecamy: Czy smog występuje tylko zimą? Co to jest smog wtórny?

Benzopiren – jak się przed nim bronić?

Przed benzopirenem i innymi szkodliwymi substancjami zawartymi w smogu nie da się całkowicie obronić, ale można stosować środki niwelujące jego działanie. Należą do nich:

  • unikanie wychodzenia, gdy normy powietrza się znacznie przekroczone, lub noszenie maski;
  • używanie wewnętrznego obiegu powietrza podczas jazdy samochodem, gdy normy powietrza są skrajnie przekroczone;
  • nieotwieranie okien w domu, gdy normy powietrza są przekroczone;
  • korzystanie z urządzeń oczyszczających powietrze;
  • częste ścieranie kurzu i mycie podłogi, jeżeli występuje smog;
  • unikanie potraw grillowanych i wędzonych;
  • unikanie tłustych mięs (benzopireny kumulują się w tkance tłuszczowej zwierząt);
  • posiadanie roślin doniczkowych, które oczyszczają powietrze;
  • stosowanie diety bogatej w owoce i warzywa, które zawierają spore ilości antyutleniaczy;
  • unikanie palenia i biernego palenia;
  • prawidłowe grillowanie – unikanie podpałek, grillowanie na małym ogniu, stosowanie tacek ochronnych, zapobieganie skapywaniu tłuszczu;
  • częste wyjazdy poza miasto – przebywanie na świeżym powietrzu pozwala oczyścić płuca.

Zobacz film: Smog w mieście. Jak walczyć ze smogiem w obszarach miejskich. Źródło: Dzień DObry TVN

Bibliografia:

  1. Czym truje nas smog (#3)? Węglowodory aromatyczne, w tym benzopireny
  2. Benzo(a)piren – mapa stężeń w Europie
  3. Smog w Polsce, smog w Europie
Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
12
2
Polecamy
Na ratunek środowisku - co możemy zrobić, aby oczyścić powietrze
Na ratunek środowisku - co możemy zrobić, aby oczyścić powietrze TVN zdrowie
Gdzie jest najwyższy poziom smogu?
Dlaczego akurat tam?
Gdzie jest najwyższy poziom smogu? Dlaczego akurat tam? TVN zdrowie
Gdzie znajdują się pestycydy i jak się ich pozbyć?
Gdzie znajdują się pestycydy i jak się ich pozbyć? Dzień Dobry TVN
Zimą szkodzą nam nie tylko wirusy, ale także smog.
Jak się przed nim chronić? 
Zimą szkodzą nam nie tylko wirusy, ale także smog. Jak się przed nim chronić?  Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty