W zależności od etiologii zakażenia, bakteryjne zapalenie stawów wywołuje objawy ze strony innych układów, głównie pokarmowego i moczowo-płciowego. Nierzadko dochodzi też do zaburzeń rytmu serca czy obniżenia kondycji psychicznej. Objawy bakteryjnego zapalenia stawów pojawiają się nagle i zwykle mają burzliwy przebieg.
Zobacz także:
Staw skokowy i jego budowa. Ból stawu skokowego – uraz, zwyrodnienie i inne przyczyny
Dlaczego stawy "strzelają"? Kiedy jest to powód do niepokoju
Bolą cię stawy? Sprawdź, co powinieneś jeść
Bakteryjne zapalenie stawów
Bakteryjne zapalenie stawów to stan, w którego przebiegu dochodzi do odczynu zapalnego na skutek obecności chorobotwórczych patogenów w obrębie struktur jamy stawowej. Do infekcji najczęściej dochodzi drogą:
- pośrednią, m.in. krwiopochodną, w przypadku postępującego zakażenia w odległym od stawów miejsca bądź rozprzestrzeniania się zakażenia z pobliskich tkanek, takich jak skóra i jej warstwy głębokie, kości czy szpik kostny. Bakteryjne zapalenie stawów stanowi najczęściej powikłanie poinfekcyjne, dotyczące układu pokarmowego i moczowo-płciowego, gdzie za wystąpienie patologii odpowiedzialne są zwykle Chlamydia trachomatis, Salmonella, Shigella i Campylobacter;
- bezpośrednią, kiedy przedostanie się bakterii do stawu następuje w wyniku powikłań pozabiegowych, takich jak operacje chirurgiczne prowadzone na stawie czy iniekcje dostawowe.
Bakteryjne zapalenie stawów przebiega z szeregiem bolesnych, miejscowych objawów oraz uogólnionych dolegliwości. Symptomy choroby pojawiają się już kilka dni po infekcji i dotyczą zwykle pojedynczych dużych stawów obwodowych, takich jak kolano, biodro czy bark. W zależności od etiologii zakażenia obserwuje się dodatkowe objawy. Nierzadko dochodzi również do zaburzeń rytmu serca oraz do obniżenia kondycji psychicznej na skutek ogólnego osłabienia i postępującej niepełnosprawności ruchowej. Bakteryjne zapalenie stawów jest szczególnie niebezpieczne u osób starszych, u których nierzadko obserwuje się przejście ostrej postaci choroby w chroniczną, a przewlekle utrzymujący się odczyn zapalny zwiększa umieralność w tej grupie wiekowej.
Bakteryjne zapalenie stawów – objawy
Objawy bakteryjnego zapalenia stawów pojawiają się nagle i zwykle mają burzliwy, dynamiczny przebieg. Tylko odpowiednio prowadzone leczenie sprzyja osłabieniu dolegliwości, zmniejszeniu skali stanu zapalnego i zgładzeniu bakterii chorobotwórczych. Zjawisko tego typu charakteryzuje jedno- lub wielostawowe, asymetryczne zajęcie stawów, przebiegające z bólem, obrzękiem i deformacją obrysów stawu, ociepleniem i zaczerwienieniem skóry, a także osłabieniem mięśniowym. Ponadto obserwuje się pogorszenie ruchomości zajętego stawu. W zależności od przyczyny, bakteryjne zapalenie stawów może wywoływać m.in. zmiany skórne w postaci rumieni i różnorodne wykwity. Niemały wpływ na charakter i rozmiar objawów ma także lokalizacja stanu zapalnego. W przypadku patologii rozwiniętej w stawie skokowym bakteryjne zapalenie objawia się dodatkowo trudnościami w chodzeniu czy opuchlizną palców, z kolei bakteryjne zapalenie stawów barkowych znacznie upośledza zdolności manualne kończyn górnych, co oznacza kłopoty z wykonywaniem czynności w życiu codziennym czy w pracy.
Objawy pozastawowe bakteryjnego zapalenia stawów
Blisko 90% pacjentów z bakteryjnym zapaleniem stawów boryka się z dolegliwościami ogólnymi. Dominującymi objawami są: gorączka przebiegająca w towarzystwie dreszczy, tachykardia, czyli szybsze bicie serca, a także rozdrażnienie, zmniejszony apetyt i ogólna apatia. Ponadto często występują: zapalenie spojówek, czerwone oczy, łzawienie i opuchlizna powiek. W zależności od rodzaju bakterii można spodziewać się także symptomów ze strony układu pokarmowego, skórnego i moczowo-płciowego, takich jak:
- różnorodne dolegliwości podbrzusza podczas mikcji, m.in. uczucie pieczenia i ból, a także zmętnienie moczu;
- objawy wynikające z zapalenia pochwy i szyjki macicy czy jąder i gruczołu krokowego, np.: upławy, świąd, ból, nadżerki, zaburzenia erekcji, spadek libido, częstomocz i skąpomocz;
- biegunki, kolki, bóle brzucha;
- wysypki, nadmierne łuszczenie się naskórka, zmiany troficzne na paznokciach, błonach śluzowych jamy ustnej, szczególnie na języku, policzkach i dziąsłach.
Czynniki ryzyka a bakteryjne zapalenie stawów
Na objawy bakteryjnego zapalenia stawów narażeni są głównie mężczyźni. Dolegliwości pojawiają się zwykle około 40. roku życia. Poza obecnością bakterii chorobotwórczej wpływ na rozwój choroby ma aktywny antygen, zwany HLA B27, odpowiedzialny za rozpoznawanie przez ustrój własnych komórek i odróżnianie ich od ciał obcych. Gen zwiększa ryzyko chorób o podłożu autoimmunologicznym. Również obciążenie pacjenta dodatkowymi schorzeniami reumatoidalnymi wpływa na rozwój bakteryjnego zapalenia stawów. Najczęściej dotyczy to osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS).
Jak dbać o stawy?
Bibliografia:
1. Szczeklik A., „Choroby wewnętrzne”, MP, Kraków 2006.
2. Zimmermann-Górska I., „Reumatologia kliniczna”, PZWL, Warszawa 2008.
