Ortodoncja jest dziedziną stomatologii zajmującą się leczeniem wad szczęki, wrodzonych i nabytych wad zgryzu i innych nieprawidłowości zębowych. Na terapię można zdecydować się nie tylko ze wskazań medycznych, ale także profilaktycznych i estetycznych. Korygowanie patologii odbywa się przy pomocy aparatów ortodontycznych na noc (ruchomych) i modeli stałych. W Polsce leczenie ortodontyczne dzieci do lat 12 jest częściowo refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Jak wygląda aparat na zęby na noc?
Aparat na zęby na noc jest jednym z rodzajów aparatów ortodontycznych stosowanych do leczenia wad zgryzu. Przeznaczony jest on przede wszystkim dla dzieci między 4 a 12 rokiem życia, ponieważ obserwuje się u nich najlepsze efekty stosowania tego rodzaju terapii. Aparat nocny charakteryzuje się tym, że można go samodzielnie zdejmować na określoną liczbę godzin.
Wykonany jest z kolorowej płytki akrylowej, do której przymocowane są druciki, sprężyny, śruby lub klamerki wywierające odpowiedni nacisk na zęby. W trakcie leczenia ortodonta systematycznie zmienia ich napięcie tak, aby uzyskać pożądany efekt terapeutyczny. Niekiedy pacjent samodzielnie, ale zgodnie z zaleceniami lekarza, reguluje te parametry przy pomocy specjalnego kluczyka. Wyróżnia się kilka rodzajów aparatów na noc:
- czynne – działają na zęby i przyzębie przy pomocy łuków i gum;
- mechaniczno-czynnościowe – wywołują zmiany napięcia w narządzie żucia i mięśniach twarzy;
- bierne – nie mają elementów mechanicznych, dlatego wykorzystują fizjologię narządu żucia.
Aparaty ortodontyczne na noc mogą być jednoszczękowe lub dwuszczękowe. W trakcie leczenia może być konieczna zmiana typu.
Aparat ortodontyczny na noc – wskazania do leczenia
Aparaty ortodontyczne na noc stosuje się u dzieci w celu leczenia łagodnych wad zgryzu, gdy w jamie ustnej obecne jest mieszane uzębienie – zęby mleczne i stałe. Do najczęściej korygowanych nieprawidłowości należą nieznaczne wychylenia zębów, które powstały na skutek:
- ssania kciuka,
- długotrwałego korzystania ze smoczka i butelki,
- nieprawidłowego oddychania (ustami zamiast nosem),
- nieleczonych ubytków w uzębieniu mlecznym,
- genetycznych predyspozycji do wychyleń zębów.
Aparat na noc nie może być stosowany w przypadku dużych lub skomplikowanych wad, ponieważ przy jego pomocy nie jest możliwe obracanie i przesuwanie zębów.
Zobacz film: Aparat ortodontyczny
Jak zakładać aparat na zęby na noc?
Aparat na zęby na noc należy odpowiednio zakładać, aby nie uszkodzić lub nie odkształcić jego elementów, czego skutkiem będzie brak efektów terapeutycznych. Aparat należy wyjąć z pudełka, chwytając go za akrylową płytkę, przyłożyć górną część do podniebienia i delikatnie docisnąć kciukiem. Pacjent powinien poczuć, że urządzenie ściśle przylega do zębów.
Zdejmowanie go powinno mieć miejsce podczas czynności higienicznych, spożywania posiłku oraz w godzinach ściśle określonych przez ortodontę prowadzącego leczenie. Aby wyjąć urządzenie z jamy ustnej, należy delikatnie pociągnąć w dół palcami wskazującymi ostatnie klamry. Następnie aparat trzeba wyczyścić szczoteczką i odłożyć do pudełka, unikając dotykania elementów drucianych.
Zalety aparatów ortodontycznych na noc
Aparat na zęby na noc ma wiele zalet, dzięki którym jest często stosowany w terapii ortodontycznej. Należą do nich:
- możliwość samodzielnego zdejmowania,
- konieczność zakładania aparatu ortodontycznego jedynie na kilka godzin,
- wygoda i brak ryzyka podrażnienia dziąseł, języka i policzków przez wystające elementy,
- możliwość modyfikowania leczenia na każdym etapie.
Aparaty ortodontyczne na noc są bardzo łatwe w czyszczeniu i rzadko ulegają awarii. Dzięki temu, że można je zdejmować, utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej nie sprawia problemu. Niewielki jest ponadto koszt ich wykonania i leczenia. To, ile kosztuje aparat na zęby na noc, zależy od indywidualnego cennika kliniki ortodontycznej, jednak cena mieści się w granicach 400–700 złotych. Część leczenia dzieci do 12 roku życia jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Efekty leczenia aparatem na noc
Efekty leczenia ortodontycznego aparatem na noc w dużej mierze zależą od współpracy pacjenta i jego rodziców z lekarzem ortodontą. Ważna jest systematyczność i ścisłe stosowanie się do zaleceń – regularne wizyty kontrolne, zakładanie aparatu na określoną liczbę godzin, dokręcanie urządzenia. Aparat na zęby na noc umożliwia skorygowanie lekkich wad zgryzu. Może stanowić także wstęp do leczenia aparatem stałym.
Bibliografia:
1. A. Kolberska, K. Ostrowska, J. Janiszewska-Olszowska, Ortodoncja dla higienistek stomatologicznych, Wydawnictwo Elamed, Katowice 2016.
