HBs ujemny to jeden z możliwych wyników w badaniu HBsAg polegającym na stwierdzeniu obecności antygenu HBs w surowicy krwi. Badanie HBsAg jest jednym z podstawowych i obowiązkowych testów wykonywanych pomiędzy 33 a 37 tygodniem ciąży. Wykonywane jest także u osób z podejrzeniami ostrego zapalenia wątroby.
Czym jest antygen HBs?
Antygen HBs zwany jest także antygen powierzchniowym lub otoczkowym wirusa HBV (wirus zapalenia wątroby typu B, z ang. hepatitis B surface antigen) i jest istotą badania HBsAg, które polega na jego stwierdzeniu lub braku we krwi. Antygen jest typowym markerem serologicznym, kodowanym przez fragment genu C (z ang. pre-core), który świadczy o nosicielstwie wirusa HBV lub jednej z wielu faz wirusowego zapalenia wątroby typu B. Antygen HBs ujawnia się w krwiobiegu najczęściej w 3 tygodniu od zakażenia wirusem HBV, a w skrajnych przypadkach jest wykrywalny już nawet po dwóch tygodniach. Antygen HBs należy do powszechnych markerów w diagnostyce wirusowego zapalenia wątroby typu B, ponieważ jest jednym z pierwszych antygenów, które uaktywniają się po zakażeniu. HBs jest obecne w organizmie w czasie choroby i powinien zanikać nie później niż 4 miesiące po wystąpieniu pierwszych objawów (w niektórych sytuacjach zanika po dwóch miesiącach).
Badanie HBsAg – antygen HBs ujemny i dodatni
Badanie HBsAg umożliwiające wykrycie antygenu HBs jest wskazane nie tylko ciężarnym i osobom z podejrzeniami ostrego zapalenia wątroby. Badanie umożliwiające wykluczenie zakażenia wirusem HBV powinny wykonywać także osoby znajdujące się w grupie ryzyka, na co składa się m.in. kontakt z zakażoną krwią, przebyte przetaczanie krwi, brak szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (m.in.przed zajściem w ciążę), dożylne zastrzyki. Lekarze zalecają wykonanie badania również osobom zarażonym wirusem HIV, mężczyznom mającym kontakty seksualne z innymi mężczyznami, osobom z obniżonym układem odpornościowym, gdy doszło do ukłuć igłami, w sytuacji odniesionych ran, a także osobom mającym styczność z zakażonymi wirusem HBV.
Wskazaniem do przeprowadzenia testu HBsAg mogą być objawy jednej z faz w wirusowym zapaleniu wątroby typu B: ból mięśni, ból stawów, wysoka gorączka, uczucie przewlekłego zmęczenia i ogólnego osłabienia organizmu, brunatny kolor moczu, jasny stolec. Sytuacją alarmową, w której bezzwłocznie należy przeprowadzić badanie HBsAg, są objawy żółtaczki, powiększenie śledziony i wątroby, ból w prawym podżebrzu, a także oznaki anemii i zapalenia trzustki. Warto wykonać badanie, gdy dochodzi do częstego krwawienia z dziąseł oraz nosa, rozszerzenia naczyń krwionośnych i świądu skóry. Te objawy często wskazują na przewlekłe zapalenie wątroby typu B.
Wirusowe zapalenie wątroby, czyli co? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Aby wykonać badanie, należy pobrać niewielką próbkę krwi najczęściej z żyły łokciowej, znajdującej się w okolicach dołu (zgięcia) łokciowego. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać ani być na czczo. Czas oczekiwania na wyniki wynosi od kilkunastu minut do kilku dni.
Wynikiem badania HBsAg może być:
- dodatni HBs (HBs+)
- ujemny HBs (HBs-).
Co oznacza antygen HBs ujemny w badaniu HBsAg?
HBs ujemny we krwi oznacza w większości przypadków brak zakażenia wirusem HBV, który wywołuje wirusowe zapalenie wątroby typu B (żółtaczkę zakaźną). Taka osoba jest zdrowa i w przypadku braku niepokojących objawów, które mogą wskazywać na zakażenie, nie musi wykonywać dalszych badań diagnostycznych.
Antygen HBS ujemny a wirus HBV
Istnieją jednak pewne okoliczności, w których osoby z ujemnym HBs są nosicielami wirusa HBV. Do takich sytuacji dochodzi, gdy osoba została zainfekowana zmutowaną postacią wirusa HBV, który nie wytwarza antygenu powierzchniowego HBs, a w trakcie przebiegu wirusowego zapalenia wątroby nie występują niektóre z okresów ostrego zakażenia. Wtedy konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, w tym testu przeciwciała przeciwko antygenowi rdzeniowemu B w klasie IgM, zwanym potocznie badaniem anty-Hbc. Badanie polega na wykryciu przeciwciała IgM wobec antygenu rdzeniowego HBV, który jest obecny tylko w zakażonych komórkach wątroby i nie może zostać wykryty we krwi. Ponadto, anty-HBs w klasie IgM jest wytwarzany po zakażeniu HBV i jest częstym badaniem stosowanym w celu wykrycia ostrej (świeżej) fazy zakażenia u chorego.
Antygen HBs ujemny a ciąża
W przypadku otrzymania ujemnych wyników badania HBsAg i niewystępowania podejrzanych objawów, które mogą wskazywać na zakażenie wirusem HBV, nie ma żadnych przeciwwskazań dla kobiet chcących zajść w ciążę, ani ryzyka wystąpienia wirusowego zapalenia wątroby typu B u ciężarnych i przyszłego dziecka pod warunkiem przebytego szczepienia.
