Aldolaza to enzym występujący w całym organizmie człowieka. Można powiedzieć, że jego główną funkcją jest pomoc w uzyskaniu energii z glukozy. Jest wskaźnikiem pomocnym w diagnostyce uszkodzenia bądź chorób mięśni lub wątroby. Obecnie jest to rzadko wykonywane badanie ze względu na dostępność innych metod. Jednak oznaczenie poziomu aldolazy nadal wykorzystuje się w monitorowaniu leczenia chorych na dystrofię mięśniową.
Co to jest aldolaza?
Aldolaza jest enzymem pozwalającym na pozyskanie energii z glukozy. Znajduje się w każdej komórce ciała, choć w różnych proporcjach. Największa jej ilość mieści się w komórkach o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym, jak mięśnie, wątroba czy mózg.
Badanie poziomu aldolazy znajduje zastosowanie w diagnostyce, jak również w monitorowaniu leczenia zaników mięśni, zapalenia mięśni, a czasem także w przebiegu chorób wątroby i mięśnia sercowego. Zdarza się, że wysoki poziom aldolazy w badaniu krwi towarzyszy niektórym chorobom nowotworowym. Mimo wszystko badanie poziomu aldolazy traci na znaczeniu ze względu na dostępność innych specyficznych testów diagnostycznych.
Aldolaza – wynik badania i interpretacja
Poziom aldolazy we krwi oznacza się na podstawie próbki krwi żylnej. Jak w przypadku innych badań, najczęściej krew pobiera się z żyły łokciowej. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium na czczo, czyli nie spożywać posiłków przez co najmniej 8 godzin. Jeśli badanie jest wykonywane odpłatnie, jego cena wynosi średnio 20 zł. Norma aldolazy zależy od wieku chorego, różni się w poszczególnych grupach wiekowych:
- noworodki: <32 U/l;
- dzieci do 2 lat: <16 U/l;
- dzieci w wieku 3–16 lat: < 8 U/l;
- dorośli: 1–7, 5 U/l.
Nieprawidłowy wynik poziomu aldolazy we krwi może świadczyć o chorobach wątroby czy mięśni. Obecnie jednak coraz rzadziej wykonuje się badanie poziomu aldolazy ze względu na to, że w diagnostyce klinicznej większe znaczenie ma oznaczenie poziomu kinazy kreatynowej (CK), aminotransferazy alaninowej (ALAT) czy aminotransferazy asparaginianowej (AST). Podwyższony poziom aldolazy może wskazywać na:
- nowotwór wątroby;
- nowotwór trzustki;
- zawał serca;
- zatrucie;
- zanik mięśni;
Zbyt wysoki poziom aldolazy może wynikać ze zbyt intensywnego wysiłku fizycznego, a nawet wykonania iniekcji domięśniowej.
Aldolaza a zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe
Badanie poziomu aldolazy wykorzystuje się m.in. w diagnostyce chorób mięśni, jak np. zapalenie wielomięśniowe (czyli przewlekły stan zapalny mięśni o nieznanej przyczynie), a także zapalenie skórno-mięśniowe, w którym dodatkowo występuje zapalenie skóry. Obu chorobom towarzyszą zmiany w sercu, płucach i naczyniach krwionośnych. Zwraca się uwagę na mechanizmy autoimmunologiczne w ich powstawaniu.
Objawy zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego to:
- objawy ogólne, jak osłabienie, gorączka, utrata masy ciała;
- objawy mięśniowe, jak osłabienie mięśni obręczy barkowej, obręczy miednicznej, karku, grzbietu. Mięśnie stają się tkliwe, bolesne, chory ma problem z podnoszeniem przedmiotów czy nawet czesaniem włosów;
- niewydolność oddechowa na skutek osłabienia mięśni oddechowych;
- osłabienie mięśni gardła i krtani, co utrudnia mowę i przełykanie;
- osłabienie mięśni gałki ocznej, co utrudnia widzenie.
Zmiany skórne w zapaleniu skórno-mięśniowym są niezależne od stopnia zajęcia mięśni, tzn. ich nasilenie nie koreluje z zajęciem mięśni. Zalicza się tu okularowate, fioletowe zmiany z obrzękiem powiek, sinawe grudki na wyprostnej części kończyn, a także łuszczenie się i pękanie skóry na opuszkach palców i dłoniach.
